Tản mạn chuyện chữ nghĩa
Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt là chuyện nên làm và không bao giờ cũ. Nhân đây tôi cũng xin góp vài ý kiến nhỏ.
Ngôn ngữ của bất cứ dân tộc nào cũng có sự giao thoa, vay mượn từ ngôn ngữ khác. Đó là điều bình thường. Bởi vậy, tôi cho rằng những từ ngữ quá quen thuộc mang tính lịch sử lâu đời thì không nên thay đổi. Ngày nay, tôi chắc không ai muốn nghe và đọc tên các vị lãnh đạo Trung Quốc: Mao Trạch Đông là Maozedong, Lưu Thiếu Kỳ là Liushaoqi, Tập Cận Bình là Xíjinping ...dù các nước khác họ không gọi như ta.
Tất nhiên cũng có những từ trước đây ta gọi khác, song trong xu thế mới, khi tìm được cách gọi, cách viết tốt hơn, ta sẽ theo phương án tốt hơn. Chẳng hạn ngày trước ta gọi Singapore là Tân Gia Ba, nhưng nay không ai dùng tên ấy nữa. Trước ta hay viết, gọi thủ đô nước Nhật là Đông Kinh nhưng nay gần như không ai nói, viết như vậy nữa mà dùng từ Tokyo.
Tôi được biết bản thân tiếng Việt cũng còn có những bất hợp lý nhất định, mặc dù đã nhiều lần cố gắng cải tiến, chỉnh sửa nhưng đều chưa thành công. Trên thế giới tiếng Việt chắc không phải là ngôn ngữ duy nhất có tình trạng này và trong chừng mực nào phải chấp nhận sự bất hợp lý nhất định, khi chưa có phương án tốt hơn.
Tôi nghĩ, trong cách dùng từ ngữ, ta nên có sự linh hoạt nhất định. Dễ hiểu và tiện dụng là tiêu chí cho sự linh hoạt này. Trong đời sống hiện tại có những từ ngữ mới được tạo ra không theo quy luật ngữ pháp tiếng Việt, nhưng lại dễ hiểu, tiện lợi thì ta cũng không nên cố chấp làm gì.
Tôi hoàn toàn không có ý tán thành việc dùng từ một cách tùy tiện. Trong quảng cáo thường dùng ngoa ngôn, lộng ngữ đẩy lên đỉnh điểm những đặc tính nào đó mà chủ nhân của sản phẩm muốn quảng bá. Điều đó ít nhiều có thể “thông cảm” được. Tuy nhiên, rất không nên lạm dụng, cực đoan, quá lố, ...nó sẽ làm mất đi tính chính xác, sự trong sáng và tinh tế của tiếng Việt.
Nếu cái gì cũng “siêu”, cũng “kinh điển”, cũng “hoành tráng”, kiểu “Hạ giá hoành tráng!” như trên một quảng cáo gần đây, hay như “ Ngày rực lửa - Giảm giá kinh hoàng” trong Trang Quảng cáo 24 giờ của Siêu điện máy - Nội thất chợ Lớn thì người viết bài này “choáng váng” và “kinh hoàng” thật sự!
TRÀ LY