Công trình khoa học đại chúng đi vào hoạt động:
Ðiểm nhấn riêng có của Bình Ðịnh
Ðó là khẳng định của tiến sĩ Lê Công Nhường, Giám đốc Sở KH&CN về việc đưa công trình Tổ hợp Không gian khoa học (tại phường Ghềnh Ráng, TP Quy Nhơn) đi vào hoạt động, phục vụ công chúng trong tháng 5.2018.
* Ông có thể giới thiệu những hạng mục chủ yếu của Tổ hợp Không gian khoa học (THKGKH)?
Công trình THKGKH do kiến trúc sư người Pháp nổi tiếng Jean François Milou và cộng sự thiết kế, trên nền kiến trúc tiết kiệm năng lượng, diện tích xây dựng vừa phải, kết nối và hòa quyện thiên nhiên. Nhìn từ xa khối kiến trúc như một đĩa bay đáp nhẹ, hình dáng thấp thoáng ẩn hiện vào dải xanh của cây, thảm cỏ và màu xanh nước biển. Một tác phẩm nghệ thuật kiến trúc, điểm sáng khoa học cho phố biển, từ đó tạo điều kiện cho phát triển du lịch khoa học trên địa bàn. Ðây là một loại hình du lịch kết hợp khám phá khoa học, một nét đặc biệt riêng có tại Bình Ðịnh.
- THKGKH được biết đến là công trình khoa học đại chúng đầu tiên ở Việt Nam, tọa lạc bên cạnh Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE). Khởi công từ tháng 7.2015, Tổ hợp được xây dựng trên diện tích 3,84 ha, gồm 3 bộ phận: nhà mô hình vũ trụ, bảo tàng khoa học và đài quan sát thiên văn phổ thông. Phòng chiếu vũ trụ 300 m2 có 80 chỗ ngồi, màn chiếu là một vòm trời nhân tạo đường kính 12 m với góc nhìn 360o trình chiếu những phim chất lượng cao và rõ nét nhất về các hành tinh và các chòm sao. Khu vực mô hình vũ trụ có 4 phòng cụ thể: phòng thám hiểm Thái dương hệ - trưng bày mô hình các hành tinh thuộc hệ mặt trời; phòng từ hạt đến vũ trụ; phòng khám phá vũ trụ và phòng khám phá trái đất. Tiếp đến là khu khám phá khoa học 1.000 m2 bao quanh nhà mô hình vũ trụ…
* Đến nay, hẳn dáng vóc của THKGKH đã được định hình rõ ràng, thưa ông?
- Đến nay, đã cơ bản hoàn thành nhà mô hình vũ trụ, chuẩn bị lắp đặt thiết bị để khánh thành và đi vào hoạt động trong tháng 5.2018. Đầu tháng 12.2017, chúng tôi đã làm việc với Công ty Sky-Skan kiểm tra các điều kiện hiện trường để đơn vị này thực hiện lắp đặt thiết bị nhà mô hình vũ trụ - điểm nhấn của Tổ hợp. Công trình này cùng với ICISE sẽ là tiền đề cho sự hình thành khu Đô thị Khoa học và Giáo dục Quy Hòa; đặt nền tảng thúc đẩy KH&CN Việt Nam nói chung, Bình Định nói riêng, giao lưu, hợp tác để tiệm cận với khoa học thế giới và phát triển kinh tế bền vững hơn.
* Năm 2018, nhiều dự án lớn được đầu tư gần như đều tập trung vào lĩnh vực công nghiệp với giá trị đóng góp lớn cho phát triển KT-XH của tỉnh. Đặt trong bối cảnh này, ông có thể nói gì về sự đóng góp của dự án đầu tư khoa học này?
- Trước hết phải khẳng định, THKGKH đóng vai trò đưa khoa học đến với quần chúng và phát triển tình yêu khoa học cho người dân, đặc biệt là giới trẻ. Với slogan “Hãy cùng nhau kết bạn với khoa học”, khu khám phá khoa học hướng đến hai mục tiêu chính: khơi gợi và khích lệ niềm đam mê nghiên cứu khoa học thông qua các thí nghiệm khoa học cơ bản cũng như thảo luận giữa các nhà nghiên cứu và công chúng; giới thiệu đến lớp trẻ những ứng dụng đa dạng của khoa học trong đời sống xã hội thông qua các mô hình máy móc, trò chơi khoa học và kỹ thuật…
Đầu tư cho khoa học là đầu tư cho tương lai. Không khó để thấy rằng, chính khoa học đã làm nên kỳ tích cho các nước phát triển hiện nay mà Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc… là những ví dụ cụ thể. Nếu chỉ nhìn những dự án đem lại nguồn thu kinh tế tức thì, giải quyết việc làm… là tầm nhìn ngắn hạn, sẽ chỉ tăng trưởng dựa trên vốn và sức lao động, năng suất lao động không cao. Việt Nam muốn thoát khỏi thu nhập 2.385 USD/năm, thoát khỏi “bẫy” thu nhập trung bình như Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề cập trong cuộc họp trực tuyến Chính phủ với các địa phương cuối năm 2017 vừa qua, theo tôi phải dựa vào cuộc cách mạng công nghệ 4.0 lần này.
* Xin cảm ơn ông!
MAI HOÀNG (Thực hiện)