Tiếp tục bảo vệ, phát huy giá trị rạn san hô biển Nhơn Hải

Sau 2 năm triển khai thực hiện, đến nay Dự án “Quản lý, bảo vệ hệ sinh thái rạn san hô vùng biển ven bờ gắn với phát triển du lịch sinh thái cộng đồng tại xã Nhơn Hải - TP Quy Nhơn” đã kết thúc. PV Báo Bình Ðịnh đã phỏng vấn ông Nguyễn Hữu Hào, Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản tỉnh, quanh vấn đề phát huy kết quả của Dự án trong thời gian đến.

Nhà bè bảo vệ RSH kết hợp phục vụ DL tại vùng biển xã Nhơn Hải.

* Xin ông cho biết một số kết quả nổi bật của Dự án (DA) “Quản lý, bảo vệ hệ sinh thái rạn san hô vùng biển ven bờ gắn với phát triển du lịch sinh thái cộng đồng tại xã Nhơn Hải - TP Quy Nhơn”?

- Chính quyền và người dân địa phương đã hiểu rõ tầm quan trọng của hệ sinh thái rạn san hô (HST RSH) đối với môi trường, nguồn lợi thủy sản (NLTS) và đời sống con người; đồng thời được trang bị kiến thức, kỹ năng cơ bản để thực hiện công tác quản lý, bảo vệ và khai thác hợp lý RSH trên vùng biển Nhơn Hải, chính là kết quả nổi bật nhất của DA.

Mô hình thí điểm cộng đồng tham gia khoanh vùng quản lý, giám sát, bảo vệ RSH được hình thành và vận hành tốt với 2,1 ha biển có RSH được cộng đồng thống nhất khoanh vùng bảo vệ, kết hợp hướng dẫn khách tham quan lặn ngắm san hô. Kết quả quan trắc sau 1 năm thực hiện mô hình cho thấy mật độ phủ của san hô đã tăng rõ rệt  (2016: 36%; 2017: 50%), tạo nơi trú ẩn và sinh sản cho các loài thủy sản, bổ sung NLTS ven bờ và bảo vệ cảnh quan sinh thái để phát triển du lịch (DL).

HTX dịch vụ DL - Thủy sản (TS) được thành lập từ tháng 6.2016, hoạt động kinh doanh dịch vụ công ích phát triển DL sinh thái cộng đồng, tạo cơ hội chuyển đổi nghề khai thác sang dịch vụ, tăng việc làm và thu nhập cho cộng đồng. Gần 2 năm qua, HTX đã thực hiện tốt dịch vụ thu gom rác thải, bảo vệ RSH, xây dựng tour DL sinh thái biển. 30 lao động của HTX có việc làm ổn định, thu nhập bình quân 3 triệu đồng/người/tháng. Những hoạt động tích cực của HTX đã giúp xã Nhơn Hải hoàn thành tiêu chí môi trường và kinh tế tập thể để đạt chuẩn xã nông thôn mới trong năm 2017.

DA cũng đã hỗ trợ chính quyền địa phương xây dựng và ban hành quy chế quản lý hoạt động DL trên địa bàn xã Nhơn Hải, tạo khung pháp lý phù hợp để quản lý và phát triển DL theo hướng văn minh, bảo vệ môi trường sinh thái, bản sắc văn hóa làng chài. Thành lập Quỹ hỗ trợ cộng đồng bảo vệ san hô xã Nhơn Hải nhằm xã hội hóa, thu hút sự quan tâm của cộng đồng đến công tác bảo vệ HST RSH, đảm bảo nguồn kinh phí duy trì mô hình.

* Qua 2 năm triển khai, DA đã tác động thiết thực đến nhận thức của cán bộ và nhân dân địa phương về bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ tài nguyên… Riêng ông tâm đắc nhất điều gì với DA?

- Mục tiêu chính của DA là bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ tài nguyên tại Nhơn Hải, cụ thể là bảo vệ HST RSH ven bờ, đồng thời vẫn đảm bảo sinh kế người dân. DA đã đi đúng hướng, gắn kết trách nhiệm với lợi ích cộng đồng. Các mô hình khoanh vùng bảo vệ RSH, HTX DL… không chỉ đơn thuần là bảo vệ HST và môi trường, mà còn tạo hình ảnh xanh, sạch, văn minh, thu hút khách DL đến Nhơn Hải, qua đó tạo việc làm, tăng thu nhập cho cộng đồng địa phương.

Những người tham gia trực tiếp trong các mô hình DA như Tổ bảo vệ san hô, Tổ thu gom rác có thu nhập ổn định. Ưu điểm của DA là các mô hình DA đã đi vào thực tiễn, tiếp tục tồn tại và phát triển sau khi DA kết thúc, với nguồn tài chính ổn định từ nguồn thu kinh doanh dịch vụ công ích do HTX DL - TS Nhơn Hải đang thực hiện.

* DA đã chấm dứt, Hiệp hội Thủy sản (HHTS) tỉnh sẽ hỗ trợ địa phương duy trì và phát huy kết quả của DA như thế nào, thưa ông?       

-  Để chuẩn bị cho việc duy trì và phát huy kết quả sau khi DA kết thúc, HHTS tỉnh đã trình UBND tỉnh cho chủ trương tiếp tục giao HTX DL - TS Nhơn Hải phối hợp với Tổ đồng quản lý nghề cá xã quản lý khu vực biển đang được DA khoanh vùng bảo vệ RSH để duy trì hoạt động này và kết hợp hoạt động DL. Nguồn thu của HTX sẽ được sử dụng duy trì hoạt động bảo vệ RSH và  bù lỗ cho hoạt động thu gom rác thải, bảo vệ môi trường mà HTX đang được UBND xã giao thực hiện. Tại cuộc họp ngày 4.1.2018 do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Châu chủ trì, các sở ngành đã ủng hộ đề xuất của HHTS và đề nghị UBND tỉnh sớm cho chủ trương.

Ngoài ra, HHTS đã vận động thành lập Quỹ cộng đồng bảo vệ san hô xã Nhơn Hải (Quyết định số 3805/QĐ-UBND ngày 13.10.2017 của UBND tỉnh) với số dư hiện tại trên 50 triệu đồng từ đóng góp của cộng đồng, cơ quan và DN… Đây cũng là quỹ xã hội đầu tiên về công tác bảo tồn HST để phục hồi và phát triển NLTS được thành lập tại tỉnh Bình Định, và là nguồn tài chính bền vững phục vụ cho các hoạt động bảo tồn, bảo vệ HST biển và RSH của xã Nhơn Hải.

* Xin cảm ơn ông!

NGUYÊN VŨ (Thực hiện)