Mô hình ứng dụng công nghệ năng lượng tái tạo từ phụ phẩm sản xuất lúa gạo:
Nhiều triển vọng mở rộng
Sau một thời gian triển khai mô hình “Trình diễn công nghệ và tham vấn cộng đồng về bếp khí hóa trấu”, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư (KNKN) tỉnh đã phối hợp với Ban Quản lý (BQL) Dự án SRI-Ausaid (thuộc Tổ chức Phát triển Hà Lan - SNV - tại Việt Nam) tổ chức Hội thảo “Tiềm năng và cơ hội ứng dụng công nghệ năng lượng tái tạo từ phụ phẩm lúa gạo cho tỉnh Bình Định”…
Dự án SRI được triển khai tại tỉnh ta gồm 4 hợp phần: Hệ thống thâm canh lúa cải tiến (SRI) cho hệ thống sản xuất lúa gạo quy mô nhỏ. Mối liên kết thị trường và cơ hội cho thị trường “gạo xanh” đối với lúa gạo sản xuất theo phương pháp SRI. Những lựa chọn về năng lượng tái tạo được làm từ các phụ phẩm sau thu hoạch lúa. Quản lý kiến thức và vận động chính sách. Hội thảo được tổ chức trong khuôn khổ hợp phần “năng lượng tái tạo…” với mục đích sử dụng các phụ phẩm từ sản xuất lúa gạo để tạo ra năng lượng tái tạo phục vụ cuộc sống.
Triển khai thực hiện hợp phần “năng lượng tái tạo”, trong tháng 6.2013 tại hai xã Tây An, huyện Tây Sơn và Phước Sơn, huyện Tuy Phước, Trung tâm KNKN đã phối hợp với BQL Dự án SRI-Ausaid tổ chức mô hình “Trình diễn công nghệ và tham vấn cộng đồng về bếp khí hóa trấu”. Ở mỗi xã, BQL dự án chọn 24 hộ trực tiếp tham gia thực hiện mô hình, hướng dẫn các hộ sử dụng bếp khí hóa, dùng trấu là loại phụ phẩm từ sản xuất lúa gạo tại địa phương phục vụ đun nấu trong gia đình. Có 4 mẫu bếp khí hóa trấu được chuyển giao cho các hộ sử dụng thử trong thời gian 2 tuần, qua đó đánh giá các yếu tố kỹ thuật, mức độ phù hợp của từng loại bếp với nhu cầu sử dụng. BQL dự án đã tặng toàn bộ số bếp khí hóa cho các hộ tham gia mô hình sử dụng.
Đánh giá bước đầu của bà con nông dân và các chuyên gia trực tiếp theo dõi, chuyển giao kỹ thuật sử dụng bếp khí hóa trấu là: Bếp dễ sử dụng, phù hợp với yêu cầu đun nấu hộ gia đình, tiết kiệm nhiên liệu và giảm đáng kể nguy cơ ô nhiễm môi trường sống. Một số khiếm khuyết của bếp cần cải tiến, như độ bền, độ an toàn khi sử dụng. Đánh giá chung là các mẫu bếp này đều được bà con nông dân tham gia mô hình chấp nhận và mô hình có khả năng nhân rộng.
Tại Hội thảo, ông Đỗ Đức Tưởng, cố vấn về năng lượng tái tạo của SNV, cho biết: “Chúng tôi đang làm việc tại Quảng Bình và Bình Định để phổ biến các mô hình tận dụng nguồn rơm rạ và trấu sản xuất ra năng lượng sạch. Ở Bình Định, chẳng hạn mỗi năm sản xuất ra nửa triệu tấn rơm rạ và 130 ngàn tấn trấu, song chưa sử dụng một cách hiệu quả thì tiềm năng nhân rộng mô hình là rất lớn. Sau khi triển khai thí điểm tại Bình Định, chúng tôi sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình ra những địa phương khác. Qua thí điểm, một trong những mô hình mà chúng tôi đã nhìn nhận được khả năng nhân rộng cụ thể và có hiệu quả là mô hình bếp khí hóa, tận dụng nguồn phụ phẩm sản xuất nông nghiệp tại chỗ là rơm rạ và trấu để sử dụng trong các bếp công nghệ mới giống như bếp gas”.
Qua các báo cáo và ý kiến tham luận tại hội thảo cho thấy cơ hội và tiềm năng để phát triển ứng dụng công nghệ năng lượng tái tạo từ phụ phẩm lúa gạo vào thực tế ở Bình Định là rất lớn. Dự kiến BQL Dự án SRI-Ausaid sẽ triển khai mở rộng mô hình ra các xã Bình Tường, Tây Vinh - Tây Sơn và Phước Hưng - Tuy Phước.
PHAN THANH SƠN