TỪ CUỘC THI KHKT DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC CẤP TỈNH:
Học đi đôi với hành
Sau 5 năm tổ chức, Cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học cấp tỉnh lần này cho thấy rõ sự chuyển biến trong nhận thức, của cả thầy lẫn trò về “học đi đôi với hành”, vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tiễn.
Giàu tính ứng dụng
Trong số 116 dự án (DA) tham gia vòng thi lĩnh vực (diễn ra tại Trường THPT Quốc học Quy Nhơn trong hai ngày 18 - 19.1), chiếm nhiều nhất vẫn là các DA thuộc lĩnh vực kỹ thuật cơ khí (22 DA), tiếp đến là lĩnh vực khoa học xã hội và hành vi (17 DA). Điều này cũng dễ hiểu vì hai lĩnh vực này có nhiều vấn đề gần gũi với đời sống hàng ngày. Một số DA có ý tưởng mới, một số DA gắn với thực tiễn tại địa phương và nhiều DA đã đưa ra những giải pháp cải tiến phù hợp với điều kiện thực tế và trong lao động, sản xuất.
Ban giám khảo tỏ ra ấn tượng với DA của các học sinh đến từ vùng sâu, vùng xa có giá trị thực tiễn và tính nhân văn cao vì xuất phát từ thực tế khó khăn của gia đình, bố mẹ, dân làng. Theo Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Lê Thị Điển, Phó Trưởng Ban tổ chức cuộc thi, tất cả các DA dự thi đều được đầu tư khá công phu - từ mô hình, pa nô thuyết minh đến quá trình thử nghiệm và nhiều thí sinh đã có phần trình bày, trả lời câu hỏi đạt yêu cầu. “Đa số DA có hàm lượng khoa học cao, có tính ứng dụng thực tiễn. Đặc biệt, chênh lệch chất lượng giữa các DA không xa như mọi năm”, bà Điển đánh giá.
Ban tổ chức cuộc thi đã trao giải cho 68 DA, gồm 8 giải nhất, 11 giải nhì, 19 giải ba, 30 giải tư. Sở GD&ĐT đã chọn và gởi hồ sơ 6 DA tiêu biểu ra Bộ GD&ĐT để tham dự cuộc thi cấp quốc gia.
Một điều đáng ghi nhận nữa là cuộc thi được các bên liên quan như: Sở KH&CN, Liên hiệp các Hội KHKT cùng một số trường đại học, cao đẳng hỗ trợ rất hiệu quả. Đây chính là tiền đề quan trọng để giáo viên và thí sinh có những môi trường thí nghiệm, thực hành tốt nhất cho DA của mình.
Quan tâm công tác tuyên truyền
Có thể nói, cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học cấp tỉnh năm học này đã được nâng tầm chuyên nghiệp hơn so với những năm trước. Kết quả đó có phần đóng góp đáng kể từ việc Sở GD&ĐT đã triển khai thực hiện nhiều giải pháp, giúp giáo viên và thí sinh hình dung rõ ràng và nắm bắt cụ thể về cuộc thi.
Trước hết, công tác tuyên truyền, hướng dẫn tham gia cuộc thi đã sâu rộng đến từng trường. Từ khuyến khích của Sở, một vài trường như Trường THPT chuyên Chu Văn An đã xây dựng kế hoạch nghiên cứu khoa học trong giáo viên và học sinh, bao gồm quy chế về chi tiêu nhằm hỗ trợ kinh phí cho giáo viên và học sinh khi thực hiện DA. Thông qua Trường học kết nối - một hệ thống hỗ trợ việc tổ chức và quản lý các hoạt động chuyên môn, Sở đã phổ biến rộng rãi đến từng giáo viên quy trình thực hiện một DA, tiêu chí đánh giá DA và hồ sơ tham dự cuộc thi. Trước đây, Sở chỉ tập huấn cho đội ngũ giáo viên cốt cán và họ về phổ biến lại với giáo viên tại đơn vị.
“Công tác phối hợp với các sở, ngành liên quan cũng chặt chẽ hơn bằng các văn bản yêu cầu cụ thể của Sở”, Trưởng Phòng Giáo dục trung học (Sở GD&ĐT) Trần Văn Cơ trao đổi.
Nuôi dưỡng và phát triển ý tưởng
Cuộc thi đã kết thúc, nhưng một số giám khảo khi nhắc lại vẫn không giấu được sự tiếc nuối khi cho rằng không thể trao nhiều giải hơn nữa do quy định của cuộc thi. Họ lý giải, hầu như toàn bộ thí sinh đều vận dụng và vận dụng tốt kiến thức đã học vào giải quyết vấn đề trong thực tiễn - dù ở mức độ khác nhau. Và đó mới chính là điều đáng mừng nhất.
“Nhiều DA không được trao giải bởi giải pháp đưa ra còn nhỏ lẻ hoặc là đã có người đưa ra giải pháp chung rồi, giờ các em vận dụng vào giải quyết vấn đề thực tiễn của bản thân mình. Tôi cho ngay cả việc này cũng đáng được ghi nhận ở khả năng vận dụng của các em”, giám khảo Dương Văn Tính chia sẻ.
Nếu xem cuộc thi KHKT là “đầu ra” của quá trình nghiên cứu khoa học tại các trường phổ thông, thì một cuộc thi chỉn chu, bài bản đã phần nào phản ánh được nỗ lực dạy tốt học tốt, học đi đôi với hành của các trường. Thời gian tới, Ban tổ chức mong muốn các nhà trường, giáo viên và phụ huynh tiếp tục tích cực giúp đỡ, khuyến khích các em xây dựng đề tài xuất phát từ ý tưởng của bản thân.
“Làm được như vậy sẽ đáp ứng tốt hơn mục đích của cuộc thi là khơi dậy tiềm năng, ý tưởng, tính sáng tạo của học sinh ở lứa tuổi trung học. Hãy tin tưởng và cùng nhau khơi gợi, nuôi dưỡng ý tưởng sáng tạo khoa học của chính các em. Qua đó, giúp các em trở thành những nhà khoa học chủ động và sáng tạo trong tương lai”, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Lê Thị Điển bày tỏ mong muốn.
NGỌC TÚ