Ứng dụng KH&CN tại địa phương: Hướng vào những mô hình thiết thực
Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của hoạt động KH&CN tại các địa phương được chú trọng thời gian qua là ứng dụng các tiến bộ KHKT, triển khai đề tài nghiên cứu phục vụ đắc lực sản xuất, đời sống.
Tín hiệu tích cực
Năm 2017, TP Quy Nhơn tiếp tục ưu tiên triển khai các mô hình ứng dụng tiến bộ KHKT mới vào sản xuất, như mô hình nuôi mực lá thương phẩm tại xã Nhơn Châu, trồng thử nghiệm cây măng tây ở phường Ghềnh Ráng… Mực lá thương phẩm là đối tượng thủy sản mới, con giống khai thác từ môi trường tự nhiên, thời gian nuôi ngắn nhưng cho hiệu quả cao. Ông Lê Anh Sơn, Phó Chủ tịch UBND TP Quy Nhơn, cho biết: “Các mô hình ứng dụng tiến bộ KHKT vào đời sống được nghiên cứu triển khai theo hướng sản xuất sạch, an toàn nông nghiệp đô thị”.
Trong khi đó, các huyện miền núi dựa vào lợi thế đất đai và điều kiện tự nhiên, tập trung thực hiện các mô hình khôi phục, phát triển các sản phẩm đặc thù, nâng cao giá trị sản phẩm hàng hóa, mang lại hiệu quả kinh tế. Điển hình như huyện An Lão tiến hành khoanh nuôi bảo vệ cây chè đặc sản ở xã An Toàn; mô hình bảo tồn và phát triển lan Đại Châu; triển khai ứng dụng công nghệ mới trong xây dựng hạ tầng giao thông…
Cùng với ứng dụng các tiến bộ KHKT, các địa phương đã chủ động triển khai các đề tài nghiên cứu khoa học sát với thực tế. Riêng TP Quy Nhơn đã tuyển chọn 3 đề tài khoa học, góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý về KT-XH của thành phố. Huyện Phù Cát triển khai thực hiện đề tài “Chuyển giao kỹ thuật sản xuất chế phẩm vi sinh Bidi - Imo xử lý môi trường trong chăn nuôi”; “Ứng dụng Gis trong xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin lịch sử từng thửa đất (thí điểm tại Cát Thành)” giúp cơ quan quản lý dễ dàng tìm kiếm thông tin về đất đai và định hướng nhân rộng các địa phương khác.
Theo ông Nguyễn Ngọc Hóa, Phó Trưởng phòng Quản lý KH&CN cơ sở (Sở KH&CN), hoạt động nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao tiến bộ KH&CN đã mang lại hiệu quả rõ rệt về tăng năng suất, chất lượng cây trồng, vật nuôi, góp phần không nhỏ phát triển KT-XH địa phương và cải thiện đời sống người dân. Ngoài kinh phí sự nghiệp KH&CN, một số huyện, thị xã, thành phố bố trí thêm các nguồn khác phục vụ cho hoạt động KH&CN trên địa bàn. Năm 2017 là năm bắt đầu triển khai thực hiện Chương trình hành động số 07-CTr/TU của Tỉnh ủy về phát triển KH&CN tỉnh Bình Định giai đoạn 2016 - 2020, hoạt động của ngành KH&CN trên địa bàn tỉnh nói chung có nhiều khởi sắc; trong đó, phải kể đến hiệu ứng tích cực từ đóng góp của cấp huyện.
“Vắng bóng” doanh nghiệp
Dù vậy, hoạt động KH&CN tại địa phương lại chưa thực sự thu hút được sự tham gia của các DN. “Việc thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học, chủ yếu do các cơ quan quản lý nhà nước của thành phố làm, trong khi DN thì gần như vắng bóng. Đây cũng là vấn đề thành phố trăn trở tìm hướng để ứng dụng KH&CN phát triển các lĩnh vực du lịch, logistics…”, ông Lê Anh Sơn chia sẻ.
Ở góc độ của cơ quan quản lý, Phó Giám đốc Sở KH&CN Nguyễn Hữu Hà cho rằng: Một số huyện còn lúng túng trong việc xác định nhu cầu của địa phương, từ đó chưa thực sự chủ động đề xuất các nhiệm vụ mang tính chất cấp thiết.
Bên cạnh đó, năng lực quản lý, chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ làm công tác này ở cấp huyện còn hạn chế, kiêm nhiệm nhiều công việc khác nên việc tham mưu về KH&CN cho UBND huyện còn chưa đa dạng.
Trong khi đó, dù nguồn kinh phí sự nghiệp KH&CN được bố trí hàng năm “như muối bỏ biển” (năm 2017, tổng kinh phí dành cho phát triển KH&CN cấp huyện là 9 tỉ đồng), nhưng một số huyện sử dụng chưa hiệu quả, thậm chí có nơi còn “vận dụng” nguồn kinh phí này vào… khoản tiết kiệm chi.
Hoạt động KH&CN trong năm 2018 được Sở KH&CN xác định theo hướng lựa chọn các tiến bộ KH&CN, các kết quả nghiên cứu KH&CN, các sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất để áp dụng vào sản xuất tại địa phương; ưu tiên thực hiện các mô hình có tính mới, sử dụng nguồn giống sạch. Nghiên cứu đưa vào áp dụng các mô hình ứng dụng công nghệ tiên tiến; chuyển giao và tiếp nhận một số công nghệ mới có thể phục vụ cho phát triển của địa phương.
“Đặc biệt, chú trọng hoạt động sáng tạo KHKT, nhân rộng và hỗ trợ thương mại hóa. Riêng, các nhiệm vụ mới phát sinh tại địa phương mang tính cấp thiết và khả năng nguồn kinh phí đầu tư lớn, các địa phương chủ động “đặt hàng” cho Sở KH&CN”, ông Hà nhấn mạnh.
MAI HOÀNG