Chuyện về hai người anh hùng xứ Dừa trong chiến dịch Mậu Thân 1968
Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, nhiều cán bộ, đảng viên, quân và dân huyện Hoài Nhơn đã dũng cảm chiến đấu, hy sinh. Tiêu biểu cho tinh thần cách mạng quả cảm đó là hai Anh hùng lực lượng vũ trang Ngô Bàn và Trần Thị Liên (xã Hoài Châu).
Đường Ngô Bàn ở phường Quang Trung, TP Quy Nhơn.
Cuối năm 1967, Huyện ủy Hoài Nhơn lập phương án cho đợt tiến công và nổi dậy mùa xuân Mậu Thân 1968. Để rồi, quân và dân Hoài Nhơn đồng loạt tiến công hàng chục chốt điểm và khu đồn của địch, diệt hàng trăm tên, phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh.
Xã Hoài Châu lúc bấy giờ địch đóng nhiều chốt, trong đó có chốt Đồi 10 khống chế một vùng rộng lớn, thường càn quét bắn phá cướp của dân, khiến người dân không yên tâm làm ăn. Sáng 20.1.1968, lực lượng đấu tranh chính trị và binh vận tiến về Đồi 10 với băng rôn “Thề quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”. Anh Ngô Bàn đi đầu bảo vệ băng rôn, rồi đến đội quyết tử và hàng ngàn người bao vây chung quanh chốt Đồi 10.
Tên quận trưởng quận Hoài Nhơn đi trực thăng ra chốt và điều động thêm lực lượng cơ động đến. Hắn lớn tiếng tuyên bố: “Không chấp nhận một điều kiện nào của Cộng sản”. Chúng xua quân dàn hàng ngang đàn áp nhân dân, bắn chỉ thiên đe dọa. Người dân nhào tới bốc súng giơ lên trời, có người nhảy đến giành lấy súng của lính. Tên quận trưởng ra lệnh: “Bắn!”. Bọn lính ném lựu đạn vào đoàn biểu tình. Lựu đạn xì khói. Hiểm nguy đe dọa tính mạng bao đồng chí đồng bào, không một giây chần chừ, đắn đo suy tính, anh Ngô Bàn nhào tới nằm đè lên quả lựu đạn và hô to: “Đồng bào nằm xuống”.
Lựu đạn nổ, anh Ngô Bàn đã anh dũng hy sinh trong sự tiếc thương, khâm phục của đồng chí đồng bào; kẻ thù thì bàng hoàng khiếp sợ. Tiếng lựu đạn nổ vừa dứt thì tiếng hô: “Đả đảo bọn giết người, quyết trả thù cho anh Bàn” vang động cả một vùng. Nhân dân ồ ạt xông lên rượt bọn lính chạy vào chốt, tên quận trưởng lên máy bay chuồn về Bồng Sơn. Cuộc đấu tranh giành được thắng lợi.
Cùng lúc đó, tại thị trấn Tam Quan, người dân các thôn Tân An, Hội An, An Quý do chị Trần Thị Liên dẫn đầu tiến vào thị trấn. Bọn địch trong thị trấn bị bất ngờ, lúng túng đối phó. Đồng bào giương cao các khẩu hiệu binh vận đấu tranh với địch. Một số tên nổ súng. Chị Liên xông lên giật súng, đánh vào đầu địch. Chúng đã bắt chị rồi đánh đập tàn nhẫn, đoàn người tràn lên giành lại nhưng không được.
4 giờ chiều hôm đó, chúng mang chị ra xử bắn. Mặc dù thân thể hằn sâu những vết đòn tra khảo, chị vẫn hiên ngang đi giữa hai hàng súng đã tuốt lê. Trước khi hy sinh, chị hô vang: “Đảng nhân dân cách mạng Việt Nam muôn năm! Việt Nam nhất định thắng Mỹ!”. Nhân dân vô cùng tiếc thương người con gái Hoài Châu trung hậu, một bông hoa tươi thắm của đội quân tóc dài đã hy sinh hiên ngang trước mũi súng tàn ác của quân thù.
Sự hy sinh anh dũng của anh chị đã tô thắm màu cờ đỏ sao vàng, đem lại chiến thắng vẻ vang cho dân tộc, Tổ quốc. Nhà nước đã truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang cho anh Ngô Bàn và chị Trần Thị Liên. Tên của 2 liệt sĩ đã được đặt cho các con đường ở TP Quy Nhơn, để mãi nhắc nhở thế hệ hôm nay về truyền thống hào hùng của cha anh đi trước.
MAI LÂM