Tăng cường thông tin, giám sát tàu cá trên biển
Nhằm đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của ngư dân, hạn chế thấp nhất thiệt hại có thể xảy ra trong mùa mưa bão năm nay, các ngành chức năng của tỉnh đã và đang triển khai nhiều biện pháp cụ thể, thiết thực, trong đó có hoạt động thông tin và giám sát tàu cá.
Vẫn còn nhiều bất cập
Theo Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản (KT-BVNLTS), số lượng tàu thuyền tỉnh ta hiện khá lớn với trên 7.588 tàu cá, tổng công suất 788.520 CV; trong đó, có khoảng 2.707 tàu cá có công suất trên 90 CV, chuyên khai thác hải sản ở các vùng biển xa.
Khi xảy ra sự cố trên biển, chính quyền và ngư dân liên lạc theo số điện thoại: 0563.891.112; 0563.892.558, tần số 7903 KHz, hô hiệu: “Bình Định cứu nạn” để được hỗ trợ.
Gần đây, ngư dân Bình Định đã chú trọng đầu tư nâng công suất tàu thuyền, mua sắm ngư lưới cụ và và lắp đặt các thiết bị hiện đại phục vụ hoạt động khai thác thủy sản xa bờ. Tuy vậy, nhìn chung vẫn còn rất nhiều tàu cá có công suất nhỏ, cũ kỹ, khả năng chịu đựng sự tác động của sóng gió yếu, dễ xảy ra tai nạn khi hoạt động đánh bắt thủy sản trong mùa mưa bão. Điều đáng lo ngại là thời tiết, khí hậu trên biển ngày càng diễn biến phức tạp, mỗi năm có rất nhiều cơn bão và áp thấp nhiệt đới xuất hiện, đôi khi không theo quy luật, rất khó dự báo, nên ngư dân gặp rất nhiều rủi ro khi hoạt động khai thác, đánh bắt trên biển.
Theo thống kê của ngành chức năng, từ đầu năm đến nay, có 32 tàu cá của ngư dân tỉnh ta bị tai nạn trên biển, gây nhiều thiệt hại về tính mạng và tài sản. Trong khi đó, hệ thống thông tin, liên lạc của một bộ phận ngư dân chủ yếu là dùng để liên lạc với gia đình và một số tàu cá với nhau, chưa “hòa mạng” với hệ thống thông tin, liên lạc của các ngành chức năng. Một số ngư dân chưa biết được tần số liên lạc cứu hộ, cứu nạn cũng như cách thức thực hiện một cuộc gọi cấp cứu (hô hiệu, tên tàu, tên đài…) để yêu cầu được trợ giúp, cứu hộ khi có sự cố trên biển.
Mặt khác, khi các cơ quan chức năng muốn thông báo cho ngư dân các thông tin về ngư trường, thời tiết biển, thông tin khẩn cấp về bão, lốc xoáy... cũng rất khó thực hiện. Do vậy, khi có bão xảy ra, ngành chức năng gặp rất nhiều khó khăn trong việc xác định vị trí, địa điểm của tàu để có biện pháp ứng cứu kịp thời. Việc thông tin liên lạc, chỉ đạo và hướng dẫn ngư dân tránh trú bão trên các vùng biển, việc triển khai ứng cứu cũng gặp nhiều khó khăn.
Tăng cường các biện pháp đảm bảo an toàn
Xuất phát từ những bất cập nói trên và nhu cầu cần thiết trong việc quản lý tàu thuyền, đảm bảo thông tin liên lạc giữa cơ quan chức năng với tàu cá trên biển, bên cạnh việc kiểm tra, giám sát hoạt động đăng ký đăng kiểm tàu cá, năm 2011 ngành Nông nghiệp tỉnh đã tranh thủ sự hỗ trợ của Trung ương và tỉnh xây dựng trạm bờ đặt tại TP Quy Nhơn với nhiều trang thiết bị hiện đại phục vụ giám sát tàu cá và thông tin qua lại với ngư dân.
Trước đây, từ năm 2008, UBND tỉnh đã cho phép ngành Nông nghiệp tỉnh đầu tư gần 1,5 tỉ đồng thiết lập hệ thống thông tin và giám sát tàu cá trên biển. Hệ thống gồm có 1 máy phát ICOM IC-M710; máy thu phát vô tuyến sóng ngắn và khuếch đại công suất 1.000W; thiết bị điều khiển gọi chọn số; hệ thống máy vi tính, phần mềm quản lý và các thiết bị lắp đặt trên tàu cá. Hệ thống này có khả năng quản lý trên 1.000 tàu cá, có chức năng tự động báo vị trí của tàu về trung tâm (trạm bờ) quản lý, giúp cho tàu cá thu nhận các thông tin về dự báo thời tiết, khu vực sắp bão, thời gian bão... từ đất liền, đồng thời gửi các thông tin khẩn cấp khi tàu bị nạn, tạo thuận lợi cho công tác tìm kiếm cứu nạn. Hệ thống này đã được lắp đặt hoàn chỉnh, vận hành thông suốt. Hiện có 230 bộ giao tiếp và chuyển đổi kết nối giữa máy định vị và máy bộ đàm được hỗ trợ lắp đặt trên 230 tàu cá của ngư dân.
Ông Nguyễn Văn Cường, phụ trách Phòng quản lý khai thác và thông tin thủy sản thuộc Chi cục KT-BVNLTS, cho biết: Trạm bờ hoạt động 24/24 giờ và đã có nhiều ngư dân liên lạc với trạm bờ thông báo tình hình khai thác thủy sản trên biển. Hiện nay, có 2.707 tàu cá của ngư dân Bình Định công suất từ 90CV trở lên thường xuyên đánh bắt thủy sản ở những vùng biển xa đã “nối mạng” liên lạc với trạm bờ. Từ đầu năm 2013 đến nay, Trạm bờ đã nhận được 163.400 tin nhắn của ngư dân. Và cũng từ trạm bờ, chúng tôi biết cụ thể lịch trình di chuyển và hoạt động đánh bắt thủy sản cũng như cuộc sống của ngư dân ở những vùng biển xa. Hiện ngành Nông nghiệp tỉnh đang xúc tiến xây thêm 1 trạm bờ tại địa bàn xã Tam Quan Nam (Hoài Nhơn) để phục vụ công tác thông tin liên lạc và giám sát tàu cá của ngư dân được tốt hơn”.
Để giảm thiểu nguy cơ rủi ro đối với các phương tiện hoạt động trên biển, ngành chức năng cũng đã thực hiện dự án Movimar (hệ thống quan sát tàu cá, vùng đánh bắt và nguồn lợi thủy sản bằng công nghệ vệ tinh) để đồng hành, hỗ trợ ngư dân trên biển. Hệ thống Movimar là thiết bị liên lạc hiện đại hỗ trợ tàu cá trong trường hợp khẩn cấp; định hướng cho tàu đi vào vùng biển an toàn; trợ giúp hàng hải và các hoạt động khai thác hiệu quả..., góp phần hỗ trợ ngư dân vươn khơi, bảo đảm an toàn, an ninh lãnh hải và bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Từ năm 2012 đến nay, được sự hỗ trợ về thiết bị của Bộ NN-PTNT, ngành chức năng đã lắp đặt được 178/305 thiết bị kết nối vệ tinh thuộc dự án Movimar” trên tàu cá chuyên đánh bắt xa bờ của ngư dân Bình Định.
Ngoài ra, nhằm đảm bảo an toàn cho ngư dân, Chi cục KT-BVNLTS cũng đã củng cố tổ chức, hoạt động của lực lượng phòng chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn (PCLB-TKCN) chuyên ngành thủy sản, phối hợp với Đài Thông tin duyên hải Quy Nhơn tổ chức phổ biến, tập huấn hướng dẫn ngư dân các biện pháp phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai. Chi cục cũng tổ chức hướng dẫn cho ngư dân sản xuất theo tổ, đội đoàn kết. Bên cạnh đó, Chi cục đã phối hợp với Phòng Cảnh sát đường thủy và Bộ đội Biên phòng tỉnh tăng cường tuần tra, kiểm soát, nhắc nhở và không cho tàu cá ngư dân hoạt động khai thác khi chưa đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn đường thủy.
Theo bà Mai Kim Thi, Chi cục trưởng Chi cục KT-BVNLTS, nghề khai thác, đánh bắt thủy sản, nhất là khai thác xa bờ, thường gặp rất nhiều rủi ro, bởi vậy ngoài sự nỗ lực của cơ quan chức năng, bà con ngư dân cũng cần chủ động các phương án PCLB, giảm nhẹ thiên tai. Ngư dân cần phải kết nối hệ thống thông tin liên lạc với cơ quan chức năng, đồng thời cần phải chuẩn bị các điều kiện cần thiết để ứng phó với thiên tai, mưa bão, không nên chủ quan khi ra khơi khai thác, nhất là trong mùa mưa bão.
Trong mùa mưa bão năm nay, bên cạnh việc duy trì hệ thống thông tin và giám sát tàu cá trên biển, Chi cục KT-BVNLTS đã cung cấp cho các địa phương địa chỉ thông tin liên lạc của thường trực Ban chỉ huy PCLB-TKCN chuyên ngành thủy sản tỉnh, cùng các điểm neo đậu tàu thuyền trú tránh bão để chính quyền địa phương thông báo cho ngư dân biết.
PHẠM TIẾN SỸ