Ðầu tư cho văn học, nghệ thuật là đầu tư cho phát triển
Ðó là khẳng định của Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lê Kim Toàn tại Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 16.6.2008 của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tiếp tục xây dựng và phát triển văn học, nghệ thuật trong thời kỳ mới”. Theo ông, có xác định được như thế thì công tác lãnh đạo, chỉ đạo trên lĩnh vực này mới khắc phục được tồn tại, mang lại những chuyển biến mới.
Theo Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Nguyễn Giờ, một trong những điểm nổi bật qua 10 năm thực hiện Nghị quyết 23-NQ/TW là công tác bảo tồn và phát huy các di sản phi vật thể thuộc lĩnh vực văn học, nghệ thuật (VHNT) được chú trọng.
Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Nguyễn Giờ (đứng giữa) trao Bằng khen cho các cá nhân có thành tích xuất sắc trong thực hiện Nghị quyết 23-NQ/TW.
Khởi sắc nghệ thuật truyền thống
Đáng chú ý, Bình Định đã được Bộ VH-TT&DL giao chủ trì, cùng với 8 tỉnh, thành ở miền Trung xây dựng hồ sơ “Nghệ thuật Bài chòi Trung bộ Việt Nam” trình UNESCO và đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào tháng 12.2017. Bên cạnh đó, Phó Giám đốc Sở VH&TT Trương Đông Hải cho hay, Sở đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể Hát bội và Bài chòi trên địa bàn tỉnh đến năm 2020, hướng tới quảng bá, đưa nghệ thuật truyền thống vào giảng dạy tại các trường phổ thông, giúp thế hệ trẻ được tiếp cận sâu hơn tinh hoa văn hóa cổ truyền của dân tộc.
Công tác bảo tồn, phát triển nghệ thuật truyền thống cũng được các địa phương chú trọng. Huyện Hoài Nhơn đã thành lập Đoàn nghệ thuật tuồng và Đội bài chòi (gồm dân ca bài chòi và bài chòi cổ). Theo Giám đốc Trung tâm VH-TT&TT huyện Hoài Nhơn Lê Văn Tình, hằng năm, huyện đều mở 2 - 3 lớp truyền dạy hô, hát bài chòi, tuồng, tập trung cho thế hệ trẻ. Điểm mới là đưa Đội bài chòi và Đoàn nghệ thuật tuồng vào biểu diễn phục vụ trong các trường học, phát hiện những nhân tố mới để bồi dưỡng lớp kế thừa. Các em được tham gia cùng CLB bài chòi, tuồng của các xã, tập gõ nhịp, hô, hát.
“Kết quả thu được rất khả quan, nhất là trong Liên hoan Hội đánh bài chòi cổ dân gian huyện Hoài Nhơn lần thứ III năm 2018, 17/17 CLB đều có 2 - 4 học sinh tham gia. Ban tổ chức đã trao giải Hiệu nhỏ tuổi hô bài chòi cổ hay cho em Hồ Thanh Trúc (11 tuổi) của xã Hoài Tân. Đây là minh chứng cụ thể cho việc kế thừa và phát huy các loại hình nghệ thuật truyền thống trên địa bàn huyện”, ông Tình chia sẻ.
Đưa nghệ thuật truyền thống vào trường học cũng là cách làm được huyện Vĩnh Thạnh tâm đắc. Trường Phổ thông Dân tộc nội trú huyện thường xuyên tổ chức và duy trì các hoạt động văn hóa, văn nghệ phù hợp với đồng bào dân tộc thiểu số như hội thi chế tác, biểu diễn nhạc cụ dân tộc và hát dân ca Bana; các hội thi nghiên cứu về văn hóa Bana, dệt thổ cẩm, đan lát… Đặc biệt, đã đưa các nội dung trên vào chương trình giảng dạy và mời các nghệ nhân giỏi trực tiếp đứng lớp.
Một cảnh trong vở tuồng “Thạch Sanh” của Nhà hát Tuồng Đào Tấn.
Cần có chính sách phù hợp để VHNT phát triển
Theo đánh giá của Tỉnh ủy, 10 năm qua, hoạt động VHNT tuy có bước phát triển nhưng chưa đồng bộ, tác phẩm tiêu biểu có giá trị cao chưa nhiều. Chế độ nhuận bút, đầu tư, đãi ngộ cho văn nghệ sĩ còn thấp; đời sống văn nghệ sĩ nhìn chung còn khó khăn.
Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy cho rằng, không ít cấp ủy, chính quyền, ngay cả một bộ phận cán bộ làm việc trên lĩnh vực VHNT cũng nhận thức chưa đầy đủ về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của VHNT, cứ nói đến VHNT là cảm giác “chơi chơi”. “Nhận thức như thế là chưa đầy đủ. Văn hóa là nền tảng của xã hội, nền tảng có vững chắc thì đất nước mới phát triển bền vững. VHNT là một yếu tố quan trọng cấu thành nên nền văn hóa của mỗi quốc gia; góp phần hình thành nhân cách và tư duy của con người. Phải hiểu thấu đáo về VHNT để có chính sách phù hợp”. Từ nhận định đó, ông Lê Kim Toàn đề nghị ngành Văn hóa, Tài chính, Hội VHNT nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh chính sách hỗ trợ sáng tác, quảng bá các tác phẩm VHNT.
Chủ tịch Hội VHNT tỉnh Nguyễn An Pha cũng cho hay, nhiệm vụ quan trọng trong thời gian đến của Hội là quan tâm phát triển đội ngũ văn nghệ sĩ vững mạnh theo hướng toàn diện cả về số lượng và chất lượng; ưu tiên văn nghệ sĩ trẻ, nữ, dân tộc thiểu số. Đồng thời, thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ xuất bản và phổ biến tác phẩm, nhất là tác phẩm có chất lượng cao.
Cần những bài hát hay về quê hương
“Rất mong Hội VHNT đứng ra chủ trì, Sở VH&TT phối hợp tổ chức phát động cuộc thi sáng tác bài hát về Bình Ðịnh. Từ đó, chọn được những bài hát hay để ghi đĩa phát hành, mọi người cùng hát được thì tình yêu quê hương, đất nước, con người Bình Ðịnh từ đó cũng tăng thêm. Phải có những bài hát hay về quê hương mình trong thời kỳ mới!”.
Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy LÊ KIM TOÀN
NGUYỄN VĂN TRANG