DỰ ÁN NHÀ MÁY XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN TẬP TRUNG Ở VÂN CANH:
“Treo” đến bao giờ?
Dự án xây dựng Nhà máy xử lý chất thải rắn tập trung huyện Vân Canh được UBND tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư từ tháng 10.2015 nhưng đến nay chưa triển khai. Trong khi đó, bãi rác tạm được xây dựng tại làng Hiệp Hà (thị trấn Vân Canh) chưa đảm bảo quy trình kỹ thuật xử lý, đã và đang khiến môi trường xung quanh bị ô nhiễm nặng nề.
Dự án “treo” gần 3 năm
Ngày 30.10.2015, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 3886/QĐ-UBND phê duyệt chủ trương đầu tư Nhà máy xử lý chất thải rắn tập trung huyện Vân Canh (gọi tắt Nhà máy). Theo đó, Nhà máy được quy hoạch xây dựng tại khu vực núi Cà Rá (thuộc địa bàn xã Canh Hiệp, huyện Vân Canh); tổng diện tích hơn 7ha, công suất xử lý 100 tấn rác thải/ngày. Nhà máy nhằm đáp ứng nhu cầu thu gom, xử lý chất thải rắn tập trung trên địa huyện; góp phần giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường tại bãi xử lý rác tạm thời nằm cạnh hồ chứa nước Suối Ðuốc (thuộc làng Hiệp Hà).
Bãi rác tạm nằm lộ thiên, chưa đảm bảo quy trình kỹ thuật trong quá trình xử lý nên khu vực xung quanh nhếch nhác, ô nhiễm.
Sau khi tỉnh có chủ trương, UBND huyện Vân Canh kêu gọi các đơn vị, DN tham gia đầu tư xây dựng Nhà máy theo hình thức xã hội hóa. Thời điểm đó, Công ty TNHH Dịch vụ Xuất nhập khẩu Cửu Long (gọi tắt là Công ty Cửu Long) đăng ký thực hiện và được huyện, tỉnh chấp thuận. Tuy nhiên, từ đó đến nay, đơn vị này không triển khai xây dựng, Nhà máy vẫn nằm trên giấy; trong khi đó, nhu cầu thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn huyện Vân Canh ngày một cấp thiết.
Ông Trần Đình Tịnh, Chủ tịch UBND xã Canh Hiệp, cho biết: Sau khi huyện triển khai, UBND xã mời các hộ dân có đất nằm trong Dự án Nhà máy để làm việc, tuyên truyền chủ trương. Các hộ dân đều chấp nhận “nhường” đất để xây dựng Nhà máy; cũng như phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, đến nay, UBND huyện và Công ty Cửu Long chưa tiến hành việc bồi thường, giải phóng mặt bằng nên người dân địa phương rất sốt ruột. Tạm thời, người dân vẫn canh tác, sản xuất trên diện tích đất được quy hoạch xây dựng Nhà máy; khi nào Nhà nước thu hồi, bồi thường thì họ ngưng canh tác.
Ông Nguyễn Văn Kỳ, Trưởng phòng TN-MT huyện Vân Canh, cho biết: UBND huyện Vân Canh đã hoàn toàn các thủ tục hồ sơ, nhưng do khó khăn về kinh phí giải phóng mặt bằng nên chưa thể triển khai. Trong khi đó, chủ đầu tư trước kia là Công ty Cửu Long đã bị UBND tỉnh rút giấy phép đầu tư do quá hạn mà không thực hiện Dự án Nhà máy. UBND huyện đã và đang kêu gọi các nhà đầu tư khác, có một số đơn vị đặt vấn đề thực hiện Dự án. Tuy nhiên, theo chủ trương của tỉnh, nhà đầu tư phải ứng kinh phí để thực hiện khâu giải phóng mặt bằng; đây là vướng mắc chính khiến các nhà đầu tư còn lưỡng lự nên Dự án chưa thể ấn định cụ thể khi nào triển khai.
Hồ chứa nước Suối Đuốc nằm bên dưới bãi rác tạm, mỗi khi trời mưa, nước từ bãi rác chảy xuống hồ, gây ô nhiễm nguồn nước.
Bãi rác tạm gây ô nhiễm
Được biết, trong khi chờ đợi Nhà máy được xây dựng, thì việc thu gom, xử lý rác thải trên địa bàn huyện Vân Canh vẫn diễn ra tại bãi rác tạm nằm cạnh hồ chứa nước Suối Ðuốc. Đáng nói, bãi rác tạm thực chất chỉ là khu đất trống, được san ủi tương đối bằng phẳng. Tất cả các loại rác thải tập trung tại đây, chất đống và sau đó được xử lý bằng cách phun hóa chất khử trùng 2 lần/tuần.
Là bãi rác lộ thiên, chưa đảm bảo quy trình kỹ thuật trong quá trình xử lý nên khu vực xung quanh rất nhếch nhác, bốc mùi hôi thối nồng nặc. Qua thời gian, các loại chất thải độc hại hòa lẫn vào đất, gây ô nhiễm môi trường đất. Đặc biệt, bãi rác tạm nằm ở đầu nguồn hồ chứa nước Suối Đuốc; mỗi khi trời mưa, nước từ bãi rác chảy trực tiếp vào hồ, gây ô nhiễm nguồn nước. Ngoài ra, nước rỉ rác lâu ngày thấm vào mạch nước ngầm, ảnh hưởng đến các giếng nước sinh hoạt tại các khu dân cư lân cận.
Bà Lê Hiếu Nam, Chủ tịch UBND thị trấn Vân Canh, xác nhận: UBND thị trấn có nhiều cố gắng trong tập kết, xử lý rác, nhưng do bãi rác tạm, chưa xây dựng bài bản, khó tránh khỏi gây ô nhiễm không khí, nguồn nước. Hiện cách xử lý khả dĩ nhất để giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại bãi rác tạm vẫn là tập trung rác thành đống, sau đó dồn vào các hố sâu rồi phun hóa chất diệt khuẩn.
Trong khi đó, tháng 7.2017, UBND tỉnh yêu cầu UBND huyện Vân Canh khẩn trương lập dự án đầu tư, trình UBND tỉnh phê duyệt và bố trí kinh phí thực hiện việc xây dựng Nhà máy xử lý chất thải rắn tập trung. Trường hợp kinh phí giải phóng mặt bằng quá lớn, UBND huyện Vân Canh xem xét lựa chọn phương án xây dựng lò đốt rác thải sinh hoạt để thay thế công nghệ chôn lấp nhằm tiết kiệm diện tích đất bố trí cho Dự án. Tuy nhiên, đến nay, UBND huyện Vân Canh chưa thực hiện theo yêu cầu của tỉnh.
VĂN LỰC