Phát triển vùng nguyên liệu mì: Coi chừng đà “tăng nóng”

Cây mì đã và đang mang lại nguồn thu nhập khá cho bà con nông dân. Ðể hạn chế tình trạng phát triển loại cây trồng này ồ ạt như hiện nay, UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương phát triển diện tích mì theo đúng quy hoạch và chú trọng nâng cao năng suất, hiệu quả sản xuất.

Nông dân xã Tây Thuận (Tây Sơn) thu hoạch mì.

Đã vượt diện tích quy hoạch, có thể phát sinh hệ lụy

Theo Quyết định số 2663/2015 của UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch phát triển ngành trồng trọt Bình Định đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030, toàn tỉnh phát triển ổn định 11.000 ha mì (An Lão 650 ha, Hoài Nhơn 1.000 ha, Hoài Ân 500 ha, Phù Mỹ và Tây Sơn mỗi huyện 1.800 ha, Vĩnh Thạnh 1.250 ha, Phù Cát và Vân Canh mỗi huyện 2.000 ha), đảm bảo năng suất mì đến năm 2020 bình quân đạt 304 tạ/ha. Tuy nhiên, diện tích mì toàn tỉnh năm 2017 đã lên trên 11.578 ha và năm 2018 là 12.500 ha, vượt nhiều so với diện tích đã quy hoạch. Phần lớn nông dân trồng mì quảng canh, đầu tư chăm sóc hạn chế, nên năng suất mì mới chỉ đạt khoảng 264 tạ/ha.

Theo ngành chức năng, sở dĩ diện tích mì tăng mạnh là do loại cây này dễ trồng, chi phí đầu tư ít, đầu ra sản phẩm ổn định. Với giá mua từ 2,8 - 2,9 triệu đồng/tấn củ mì hàm lượng tinh bột đạt 30% mà Công ty TNHH Tinh bột sắn Nhiệt Đồng Tâm Vĩnh Thạnh (nhà máy đặt tại xã Vĩnh Quang, huyện Vĩnh Thạnh) đang áp dụng, nông dân có lãi hàng chục triệu đồng/ha.

Tuy nhiên, việc phát triển ồ ạt cây mì sẽ dẫn đến nguy cơ đất sản xuất bị thoái hóa vì cây mì hút chất dinh dưỡng trong đất rất mạnh; đất đã qua trồng mì khó trồng được các loại cây khác. Công tác quản lý, bảo vệ rừng cũng sẽ gặp nhiều khó khăn bởi tình trạng chặt phá cây lâm nghiệp, lấn chiếm đất rừng trái phép để trồng mì. Thực tế cho thấy, tình trạng nói trên đã và đang diễn ra phổ biến tại các địa phương trong tỉnh. Mặt khác, trong quá trình dọn và đốt thực bì để trồng mì đã xảy ra cháy rừng, gây thiệt hại về kinh tế, làm mất cân bằng hệ sinh thái rừng.

Cần chú trọng năng suất, hiệu quả

Trước tình hình trên, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở NN&PTNT phối hợp với chính quyền các địa phương kiểm tra, rà soát lại quy hoạch và việc thực hiện quy hoạch vùng nguyên liệu mì tại các địa phương, tăng cường chuyển giao tiến bộ kỹ thuật đầu tư thâm canh, trồng mì rải vụ, trồng mì xen với các loại cây trồng khác, nhằm tăng năng suất và hiệu quả sản xuất. Các DN sản xuất và chế biến tinh bột mì trên địa bàn tỉnh chủ động phối hợp với ngành chức năng của tỉnh và chính quyền các địa phương nghiên cứu, khảo nghiệm, nhân các giống mì mới có tiềm năng năng suất và hàm lượng tinh bột cao chuyển giao cho nông dân; thực hiện chính sách đầu tư, mua nguyên liệu mì đảm bảo lợi ích cho nông dân.

Ông Đào Văn Hùng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết: Sở NN&PTNT sẽ phối hợp với chính quyền các địa phương kiểm tra, rà soát lại diện tích vùng nguyên liệu mì hiện có, diện tích đất sản xuất các loại cây trồng kém hiệu quả có thể chuyển sang trồng mì, báo cáo UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo. Sở cũng chỉ đạo Trung tâm Khuyến nông nghiên cứu, sản xuất khảo nghiệm và lựa một số giống mì có tiềm năng năng suất cao để chuyển giao cho nông dân; hướng dẫn nông dân đầu tư thâm canh để tăng năng suất, hiệu quả. Chính quyền các địa phương hướng dẫn nông dân chuyển đổi các diện tích đất trồng mì trên nương rẫy, đất có độ dốc trên 150 sang trồng các loại cây ăn quả, cây công nghiệp hoặc trồng rừng, nhằm tăng hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường.                              

PHẠM TIẾN SỸ