KHAI THÁC CÁT GÂY SẠT LỞ ĐẤT CANH TÁC Ở THỊ TRẤN PHÚ PHONG (TÂY SƠN):

Khẩn cấp khắc phục hậu quả

Hoạt động khai thác cát của Công ty CP Tập đoàn Phúc Lộc trên lưu vực sông Côn đoạn chảy qua xã Bình Tường và thị trấn Phú Phong (Tây Sơn) đã làm thay đổi dòng chảy, gây ra hiện tượng sạt lở đất, ảnh hưởng lớn đến việc canh tác của người dân ở địa phương.

Hiện tượng sạt lở đất canh tác, xâm thực do khai thác cát gây ra đang diễn ra nghiêm trọng ở khối Hòa Lạc, thị trấn Phú Phong (Tây Sơn).

Đất màu trôi tuột xuống sông

Theo phản ánh của người dân ở khối Hòa Lạc (thị trấn Phú Phong), từ năm 2016 - 2017, Công ty CP Tập đoàn Phúc Lộc (trụ sở ở tỉnh Ninh Bình, gọi tắt Công ty Phúc Lộc) thực hiện việc khai thác cát trên lưu vực sông Côn đoạn qua địa phương. Kể từ đó, đã có hàng ngàn khối đất ở cánh đồng có tục danh Cây Me nằm dọc triền sông trôi tuột xuống sông.

Bà Lê Thị Thu, ở tổ 2, khối Hòa Lạc, bức xúc nói: Tôi có 3 sào đất nằm dọc sông Côn, chuyên dùng trồng đậu phụng, nhưng đến nay, đã có 2 sào  bị “hà bá” nhấn chìm, 1 sào còn lại đang tiếp tục lở. Hiện nay, hàng ngày sông xâm thực vào đất canh tác thêm 0,5 m. Hiện tượng đất bị sạt lở, xâm thực sâu như thế này chưa từng xảy ra ở các năm trước. Nó chỉ diễn ra nghiêm trọng từ khi Công ty Phúc Lộc tổ chức khai thác cát. Trong lúc khai thác, họ đổ đá chặn dòng ở giữa để làm đường, làm thay đổi dòng chảy.

“Nước thay vì chảy theo dòng cũ phía bờ tả, nay dịch chuyển đổ về bờ hữu, xoáy sâu và “ngoạm” hết đất canh tác ở đây, có thể xâm thực vào nhà dân nếu không có giải pháp ngăn chặn. Bà con đã kiến nghị cấp có thẩm quyền vào cuộc kiểm tra, đánh giá tác động, thiệt hại để có biện pháp can thiệp kịp thời, song chưa được giải quyết”, bà Thu nói.

Theo thống kê sơ bộ của UBND thị trấn Phú Phong, đã có gần 4,5 ha đất canh tác có hoa màu của hơn 30 người dân ở khối Hòa Lạc bị cuốn trôi; trong đó, có nhiều diện tích đất đã được giao quyền và đất do bà con khai hoang trước năm 1993.

Ngày 27.3, PV Báo Bình Định có mặt tại cánh đồng Cây Me nằm dọc sông Côn và nhận thấy hiện tượng sạt lở đất canh tác ở đây đang tiếp diễn với mức độ rất nghiêm trọng. Đặc biệt, ở phía bờ Nam dọc theo sông Côn (khu vực mỏ của Công ty Phúc Lộc) tình trạng xâm thực và xói lở bờ sông kéo dài cả cây số với bề rộng bị khoét sâu, lấn dần cả 50 m. Nhiều mảng đất lớn xuất hiện vết nứt, rồi trôi tuột xuống sông.

Ông Phạm Tấn Hợi, cán bộ địa chính - xây dựng UBND thị trấn Phú Phong, đánh giá: Hiện tượng xâm thực, sạt lở đất canh tác ở khối Hòa Lạc dọc sông Côn đang ở mức báo động. Nguyên nhân ban đầu được xác định là do Công ty Phúc Lộc sử dụng phương tiện cơ giới, dùng đá chẻ để ngăn dòng, hình thành đường vận chuyển vật liệu xây dựng cắt ngang sông Côn (thị trấn Phú Phong - Bình Thành); đồng thời, sử dụng phương tiện cơ giới tự ý cải dòng chảy. Do vậy, vào mùa mưa lũ cuối năm 2017 đã gây ra tình trạng xâm thực, sạt lở đất canh tác.

Cần khẩn cấp khắc phục

Trước thực tế này, ngày 9.3.2018, UBND huyện Tây Sơn đã có công văn gửi UBND thị trấn Phú Phong, yêu cầu kiểm tra, xác định cụ thể diện tích đất và hoa màu của người dân bị thiệt hại do việc khai thác cát của Công ty Phúc Lộc gây ra tại khu vực phía Nam bãi bồi sông Côn thuộc khối Hòa Lạc, thị trấn Phú Phong để làm cơ sở yêu cầu công ty này bồi thường, hỗ trợ theo quy định; đồng thời, đề nghị công ty khẩn trương tìm giải pháp khắc phục tình trạng sạt lở đất tại đây, đảm bảo an toàn cho người dân sinh sống và sản xuất. Hiện UBND thị trấn Phú Phong đang thực hiện theo yêu cầu này của UBND huyện.

Trong khi đó, ông Vũ Trọng Kiên, Phó Tổng Giám đốc Công ty Phúc Lộc, cho hay, sau khi nhận đơn kiến nghị của người dân và chính quyền địa phương, đơn vị đã tiến hành làm việc với UBND thị trấn Phú Phong, UBND huyện Tây Sơn cùng các ngành chức năng, tiến hành kiểm tra thực tế, xác định mức độ thiệt hại. Hiện nay, đơn vị đang chờ địa phương tổng hợp danh sách các hộ thiệt hại để xem xét hỗ trợ, đền bù. Đồng thời, công ty tiến hành khảo sát, rà soát đường vận chuyển ở giữa sông xem có làm thay đổi dòng chảy hay không để có hướng xử lý, khắc phục.

Được biết, Công ty Phúc Lộc được UBND tỉnh cấp giấy phép khai thác cát lần gần đây nhất là vào ngày 4.4.2017, diện tích khai thác 5,7 ha, công suất khai thác 70.500 m3/năm, thời hạn khai thác 2 năm kể từ ngày ký, nhưng vẫn chưa được tỉnh ký quyết định cho thuê đất. Dù vậy, công ty này vẫn tiến hành khai thác. Trước tình hình trên, tỉnh yêu cầu Công ty Phúc Lộc ngừng tất cả các hoạt động khai thác cát tại đây, khi nào hoàn thiện các thủ tục hồ sơ mới được phép khai thác.

UBND tỉnh cũng yêu cầu Công ty Phúc Lộc khắc phục khẩn cấp hậu quả việc khai thác cát làm xói lở bờ sông và xâm thực đất canh tác của dân; phối hợp với UBND thị trấn Phú Phong và UBND huyện Tây Sơn xác định mức độ thiệt hại để bồi thường cho dân, hoàn thành trước ngày 30.4.2018. Đồng thời, triển khai các biện pháp chống sạt lở để đảm bảo an toàn cuộc sống và sản xuất cho người dân trong vùng. Trường hợp Công ty Phúc Lộc không thực hiện, tỉnh giao UBND huyện Tây Sơn theo dõi, kiểm tra đề xuất biện pháp xử lý theo quy định.

TRỌNG LỢI