Chuyện một đôi dép cao su

Bạn có bao giờ nghĩ người bạn đồng hành trên những chuyến đường gần xa bấy lâu nay chính là đôi giày, dép dưới chân mình không? Trong những chuyến đi, những nơi đã đến, đôi dép là người bạn đồng hành nâng niu bàn chân trước những khó khăn của đường đi, theo nghĩa thật nhất.

Nếu được đóng vai là đôi dép, bạn sẽ nghĩ gì? Nhân vật trong cuốn “Cuộc đời một đôi dép cao su” (NXB Kim Đồng, 2018) của Phùng Quán là một đôi dép cao su. Đôi dép ấy đã từng là một phần của một bánh xe ô tô. Và cuộc đời đôi dép kéo dài ra, sinh động hơn khi vượt qua những khó khăn, thử thách khi ở cùng chủ nhân của mình. Đôi dép cao su ấy đã từng gắn bó và chứng kiến sự hy sinh của anh Bảy - một du kích, đã theo anh bộ đội Đích làm công tác văn thư, lại cùng anh bộ đội Mau trải qua một trận càn bắt của địch hết sức kịch tính. Dù có một lần đôi dép bị mang dưới chân một tên mật thám, nhưng cuối cùng lại trở về với anh Chòn, tham gia các chiến dịch lớn nhỏ trong kháng chiến. Đến khi về Hà Nội, đôi dép bị mòn ít nhiều, lòng vô cùng lo lắng sẽ không được gắn bó, cống hiến đời mình, nhưng rồi đôi dép đã được cắt nhỏ lại, để tiếp tục nâng bước một cậu học trò nghèo hằng ngày đến trường.

Tác phẩm nhẹ nhàng, thông qua những lần đổi chủ, thông qua những cuộc đối thoại với những nhân vật khác như: anh súng, lựu đạn, chị ba lô, chị bức thư, bàn máy chữ, những đôi giày khác, anh Giầy Đinh…, đã cho thấy nét đẹp rất riêng của đôi dép cao su, nét đẹp của sự mộc mạc và bền bỉ: “Tôi là bạn của đường trường gió bụi. Sinh tôi ra để trèo núi lội sông, xéo lên hàng rào thép gai, đạp lên chông nhọn”.

Bây giờ, khi giày dép là sự lựa chọn về phong cách, thẩm mỹ, thì đôi dép cao su có vẻ xa lạ với nhiều người trẻ. Nhưng ranh giới của sự xa lạ này sẽ xóa nhòa khi đọc, khi cảm “Cuộc đời một đôi dép cao su”.

Cùng với ba lô, bi đông nước, ruột nghé gạo…, đôi dép cao su là vật dụng thường ngày thiết thân của người lính, nhưng có lẽ hơn thế, đã trở thành một trong những biểu trưng sống động của tinh thần kiên cường, anh dũng, bất khuất của anh bộ đội Cụ Hồ.

Dù đó chỉ là câu chuyện về cuộc đời một đôi dép cao su, nhưng chứa đựng tinh thần thời đại.

NGUYỄN ÐẶNG THÙY TRANG