Nâng cao năng lực cho hòa giải viên cơ sở

Hòa giải viên cơ sở giữ vai trò quan trọng trong hòa giải các vụ việc mâu thuẫn, tranh chấp ngay từ đầu; giúp các bên đương sự nắm được cái lý, cái tình để có “tiếng nói chung” và đi đến đồng thuận, hóa giải mâu thuẫn.

 Gần 10 năm nay, người dân thôn Trung Hội (xã Mỹ Trinh, huyện Phù Mỹ) quý mến ông Trần Văn Hùng (SN 1954) bởi mọi công việc lớn nhỏ ở thôn từ hòa giải mâu thuẫn, xích mích trong mỗi gia đình đến tranh chấp trong cộng đồng dân cư đều “qua tay” ông.

Là thành viên tổ hòa giải thôn Trung Hội, ông luôn xuất hiện đầu tiên khi xóm, thôn có việc; nhất là các vụ việc tranh chấp, mâu thuẫn. Với uy tín và sự công tâm, ngay thẳng, ông Hùng chủ động gặp gỡ, trao đổi, phân tích có tình, có lý để các bên nhận ra cái đúng, cái sai của bản thân. Theo phương châm “mưa dầm thấm lâu”, hòa giải một lần chưa thành công, ông Hùng làm lần hai, lần ba và đến khi nào có kết quả mới thôi.

Một tiểu phẩm do các HGV ở huyện Vĩnh Thạnh dàn dựng, biểu diễn tại hội thi HGV giỏi do UBND tỉnh tổ chức. Ảnh: V.L

Còn ở thôn Thắng Công (xã Nhơn Phúc, TX An Nhơn), ông Quách Thiện được người dân gọi thân mật là Thiện “hòa giải”. Hơn 30 năm qua, dù vướng bận với “cơm áo, gạo tiền” mỗi ngày, nhưng trong xóm, thôn có gia đình nào “cơm không lành, canh chẳng ngọt”, ông Thiện lại đến hỏi han, hòa giải, không để nảy sinh mâu thuẫn lớn. Kiến thức về hòa giải của ông Thiện hầu hết đúc kết từ kinh nghiệm thực tế; ngoài ra, ông còn chịu khó tìm hiểu, nghiên cứu các quy định pháp luật nên tỷ lệ thành công luôn từ 90% trở lên.

Theo ông Nguyễn Ngọc Hiền, Phó trưởng Phòng Phổ biến, giáo dục pháp luật - Theo dõi thi hành pháp luật (Sở Tư pháp), hòa giải ở cơ sở là việc hòa giải viên (HGV) hướng dẫn, giúp đỡ các bên đạt được thỏa thuận, tự nguyện giải quyết các mâu thuẫn, tranh chấp. Khi hòa giải, ngoài yếu tố “cái tình”, các HGV còn vận dụng những quy định pháp luật để giải thích, giúp các bên hiểu được quyền và nghĩa vụ của mình. Qua đó, các quy định pháp luật đến với người dân trực tiếp, có sức thẩm thấu và lan tỏa sâu rộng.

Do vậy, việc nâng cao kiến thức pháp luật, nghiệp vụ và kỹ năng hòa giải cho đội ngũ HGV cơ sở là rất cần thiết. Thực hiện Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ HGV ở cơ sở giai đoạn 2019 - 2022” trên địa bàn tỉnh, thời gian qua, Sở Tư pháp tổ chức nhiều lớp tập huấn kiến thức pháp luật và nghiệp vụ hòa giải ở cơ sở.

Các lớp tập huấn tập trung vào chuyên đề pháp luật về hòa giải ở cơ sở và pháp luật về thừa kế. Đội ngũ HGV được tiếp cận một số nội dung cơ bản trong công tác hòa giải ở cơ sở, như: Nắm rõ nội dung, nguyên nhân phát sinh tranh chấp và yêu cầu cụ thể của các bên. Gặp gỡ từng bên tranh chấp để hòa giải, kết hợp với việc giải thích pháp luật, giúp họ nhận thức được các quyền và nghĩa vụ của bản thân.

Bên cạnh đó, các HGV còn tham gia phân tích, xử lý những tình huống pháp luật do báo cáo viên đưa ra tại lớp tập huấn; trao đổi các vấn đề liên quan đến kỹ năng, nghiệp vụ trong hoạt động hòa giải ở cơ sở thông qua những tiểu phẩm do HGV dàn dựng, biểu diễn.

Theo ông Trần Văn Hùng, trên thực tế, không ít vụ việc mâu thuẫn, xích mích phức tạp xảy ra ở xóm, thôn; gây nhiều khó khăn, lúng túng cho HGV trong quá trình hòa giải. Việc tổ chức tập huấn kiến thức pháp luật và nghiệp vụ hòa giải ở cơ sở đáp ứng được nhu cầu cơ bản của HGV.

Còn ông Quách Thiện cho rằng: Muốn hòa giải thành công, bản thân HGV phải trung trực, có tâm và nắm vững kiến thức pháp luật. Khi nói đúng pháp luật và hợp tình thì các bên mâu thuẫn sẽ tôn trọng, lắng nghe; từ đó chuyện lớn hóa nhỏ, chuyện nhỏ thành không có gì.

VĂN LỰC