Tự chủ tài chính ở cơ sở y tế công lập: Bệnh viện loay hoay, ngóng văn bản hướng dẫn

Tự chủ tài chính được xem là chính sách “cởi trói” để bệnh viện công lập chủ động hoạt động, phát triển. Song đến giờ, các bệnh viện vẫn trong trạng thái chờ văn bản hướng dẫn tự chủ tài chính, cùng những quy định về tổ chức bộ máy, nhân lực.

Năm 2019, Bệnh viện Mắt trở thành đơn vị đầu tiên của ngành Y tế tỉnh thực hiện tự chủ tài chính theo Nghị định 85/2012/NĐ-CP và Nghị định 16/2015/NĐ-CP của Chính phủ. Đến nay, đã có thêm 2 bệnh viện được tỉnh phê duyệt phương án thực hiện tự bảo đảm toàn bộ kinh phí hoạt động thường xuyên là BVĐK khu vực Bồng Sơn, BVĐK tỉnh.

Bệnh viện phát triển, bệnh nhân được lợi

Cơ chế giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính đã từng bước phát huy tính năng động của bệnh viện công lập. Theo bác sĩ Nguyễn Thanh Triết, Giám đốc Bệnh viện Mắt, trong năm 2019 - 2020, bệnh viện đảm bảo quy mô hoạt động 100 giường bệnh/năm và năm 2021 là 120 giường bệnh. Bệnh viện chủ động xây dựng bố trí, sử dụng nhân lực phù hợp chức năng nhiệm vụ được giao, nhất là nhân lực trình độ cao để phát triển dịch vụ kỹ thuật phục vụ khám chữa bệnh.

Bước đầu, Bệnh viện Mắt đã tạo sự chuyển biến tích cực trong hoạt động và cung cấp dịch vụ cho bệnh nhân; lượng bệnh nhân khám chữa bệnh hơn 63.000 lượt/năm, điều trị nội trú 11.000 lượt/năm, phẫu thuật khoảng 9.000 ca/năm. Đơn vị đã mời các chuyên gia quản lý chất lượng của Bộ Y tế và quốc tế đến hỗ trợ, đào tạo, xây dựng hệ thống quản lý chất lượng bệnh viện, xây dựng quy trình chuẩn. Nhiều sáng kiến cải tiến đã được thực hiện, nhiều đề tài KHKT được triển khai để nâng cao chất lượng chuyên môn, chất lượng phục vụ người bệnh… Kết quả, chỉ số chất lượng bệnh viện năm 2019 đạt 3,35 điểm, dẫn đầu khối bệnh viện thuộc ngành Y tế tỉnh.

Tự chủ tài chính, Bệnh viện Mắt đặc biệt quan tâm chất lượng phục vụ, thực hiện đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của cán bộ y tế hướng đến làm hài lòng người bệnh.

“Chất lượng phục vụ bệnh nhân cũng được bệnh viện đặc biệt quan tâm, qua việc đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của cán bộ y tế hướng đến sự hài lòng người bệnh. Tỷ lệ người bệnh hài lòng khi khám chữa bệnh tại bệnh viện ngày càng cao, chỉ số hài lòng hiện nay là 93,25%”, bác sĩ Triết cho hay.

Tự chủ tài chính buộc bệnh viện phải nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh nhằm thu hút người bệnh - vấn đề được các bệnh viện ưu tiên hàng đầu. Theo bác sĩ Trần Quốc Việt, Giám đốc BVĐK khu vực Bồng Sơn, cơ chế tự chủ tài chính giúp bệnh viện chủ động nguồn tài chính, đáp ứng kịp thời các hoạt động chuyên môn, phát triển dịch vụ kỹ thuật phục vụ công tác khám chữa bệnh. Bệnh viện lên phương án đầu tư mua sắm, sửa chữa trang thiết bị y tế. Cùng với đó, theo đề án, cơ chế tự chủ khuyến khích và tạo điều kiện cho bệnh viện trong việc huy động các nguồn vốn ngoài ngân sách để đầu tư, mua sắm trang thiết bị, phát triển các hoạt động sự nghiệp. Cơ cấu tổ chức bộ máy, nhân lực của bệnh viện cũng giao nhiệm vụ, trách nhiệm rõ ràng hơn.

Loay hoay chờ hướng dẫn

Thế nhưng, đến thời điểm này, Bộ Y tế vẫn chưa ban hành thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định 16/2015/NĐ-CP quy định cơ chế tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập hoặc sửa đổi bổ sung nghị định quy định cơ chế tự chủ của các đơn vị công lập. Do đó, các bệnh viện vẫn phải tiếp tục thực hiện cơ chế tự chủ tại Nghị định 43/2016/NĐ-CP, trong khi lại thực hiện yêu cầu xây dựng phương án tự chủ theo Nghị định 16/2015/NĐ-CP. “Tình trạng “nợ” hướng dẫn tự chủ tài chính riêng cho ngành, khiến các bệnh viện rất lúng túng xây dựng phương án tự chủ, xây dựng dự toán… Đề nghị Bộ Y tế khẩn trương rà soát hướng dẫn thực hiện cơ chế tự chủ của ngành”, bác sĩ Nguyễn Thanh Triết nói.

Trong khi đó, Chính phủ vừa ban hành 2 nghị định liên quan đến tổ chức bộ máy, tuyển dụng viên chức là Nghị định 106/2020/NĐ-CP về vị trí việc làm và số người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập (hiệu lực từ 15.11.2020), và Nghị định 115/2020/NĐ-CP quy định về tuyển dụng, sử dụng, quản lý viên chức (hiệu lực từ 29.9.2020). Theo bác sĩ Nguyễn Hoành Cường, Giám đốc BVĐK tỉnh, vướng mắc này làm cho đơn vị khó khăn xây dựng đề án vị trí việc làm, xây dựng kế hoạch tuyển dụng nhân sự…

Giám đốc Sở Y tế Lê Quang Hùng khẳng định, đó là hai “nút thắt” lớn ảnh hưởng đến các cơ sở y tế tự chủ tài chính hiện nay. Hàng rào pháp lý chưa rõ ràng, các bệnh viện vẫn bị trói buộc thì rất khó để nói tự chủ hoàn toàn.

Bên cạnh đó, theo lãnh đạo các bệnh viện, giá dịch vụ y tế hiện hành vẫn chưa tính đầy đủ chi phí cấu thành, tồn tại nhiều biểu giá dịch vụ khác nhau cho các đối tượng BHYT, bất cập đối với hoạt động hạch toán kinh tế y tế cũng như công bằng trong chăm sóc sức khỏe người dân. Hoạt động liên doanh, liên kết còn nhiều cản trở và hạn chế tốc độ đầu tư phát triển so với khu vực ngoài công lập; chưa có văn bản pháp luật hướng dẫn triển khai hoạt động xã hội hóa…

MAI HOÀNG