Chống khai thác IUU: Cả tỉnh đồng lòng, chung sức thực hiện
Để thực hiện Luật Thủy sản, Chỉ thị 45 của Thủ tướng Chính phủ về chống khai thác IUU, Ban Thường vụ Tỉnh ủy (khóa XIX) đã ban hành Chỉ thị số 43-CT/TU về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác IUU; UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, tổ chức nhiều cuộc họp, kiểm tra thực tế tại các địa phương để đánh giá, chỉ đạo các sở, ngành và chính quyền địa phương triển khai quyết liệt các giải pháp chống khai thác IUU, nhằm tháo gỡ ”thẻ vàng” của EC, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm phát triển ngành thủy sản của tỉnh.
Chuyển biến trong ngư dân
Sự vào cuộc đồng bộ của ngành chức năng, chính quyền các địa phương đã tạo chuyển biến mạnh mẽ, ngư dân tuân thủ Luật Thủy sản, các quy định IUU. Ngư dân Bùi Thanh Ninh, ở phường Tam Quan Bắc, TX Hoài Nhơn, chủ đội tàu 12 chiếc đánh bắt xa bờ, chia sẻ: “Những biện pháp nghiêm khắc mà tỉnh ta triển khai cũng vì lợi ích chung, trong đó cho ngư dân trước tiên. Không nghiêm khắc, không thể tháo gỡ được “thẻ vàng” thủy sản. Tuy khó khăn nhưng khi đạt được thì lợi ích của việc chấp hành lại rất lớn, giá trị xuất khẩu tăng lên, thu nhập ngư dân cao hơn. Nghề cá phát triển bền vững, sinh kế ngư dân mới được lâu dài”.
Ban quản lý cảng cá Tam Quan thực hiện thủ tục xuất nhập bến cho ngư dân.
Nhận thức được nâng lên, ngư dân thực hiện nghiêm các quy định khai báo 1 giờ trước khi tàu cập, rời cảng; ghi và nộp nhật ký khai thác thủy sản (KTTS); lắp đặt và sử dụng thiết bị giám sát hành trình tàu cá theo luật định... Ngư dân La Thành Sơn, ở phường Hoài Hương, TX Hoài Nhơn, chủ 2 tàu cá BĐ 97463-TS, BĐ 97062-TS, tâm tình: “Qua các đợt tuyên truyền, tập huấn, hầu hết ngư dân đánh bắt xa bờ đều nắm bắt Luật Thủy sản, quy định IUU, nhắc nhau cùng thực hiện. Nói không ngoa chứ bây giờ ngay cả lúc uống cà phê hay những lúc tán chuyện khi đi biển, câu chuyện về “thẻ vàng” thủy sản là chủ đề được ngư dân chúng tôi bàn luận sôi nổi nhất”.
Ngoài việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tỉnh ta đã thành lập Tổ thường trực IUU tại 3 cảng cá Quy Nhơn, Đề Gi, Tam Quan và các tổ công tác liên ngành (Chi cục Thủy sản, BĐBP, CA tỉnh, Ban quản lý cảng cá tỉnh) tại cảng cá Quy Nhơn, Đề Gi để kiểm soát tàu cá, hoạt động KTTS ven bờ; thành lập đường dây nóng về IUU… đã mang lại hiệu quả cao, nhất là tạo chuyển biển tích cực đến đội tàu giã cào trong việc thực hiện nghiêm các quy định.
Ngư dân Nguyễn Văn Hưng, ở phường Đống Đa, TP Quy Nhơn, bộc bạch: “Nói thật là trước đây ngư dân làm nghề giã cào như chúng tôi ít để ý tuân thủ các quy định của Nhà nước. Giờ ngành chức năng kiểm soát chặt chẽ, nên ngư dân hành nghề giã cào phải tuân theo, không chấp hành tốt các quy định hoạt động theo vùng tuyến, không có đủ các giấy tờ về đăng ký, đăng kiểm, chứng chỉ các chức danh tàu cá thì khỏi ra khơi! Tàu nằm bờ thì chúng tôi… đói”.
Ban quản lý cảng cá Quy Nhơn giám sát tàu cá qua dữ liệu giám sát hành trình được phân quyền để theo dõi thực hiện thủ tục xuất nhập cảng, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác.
Song song với công tác quản lý tàu cá ra vào cảng, truy xuất nguồn gốc thủy sản, ban quản lý các cảng cá trong tỉnh cũng chú trọng thực hiện nhiều giải pháp đảm bảo vệ sinh tại cảng cá - đây cũng là một nội dung khuyến cáo IUU của EC. Giám đốc Ban quản lý cảng cá tỉnh Đào Xuân Thiện cho biết: “Ngoài việc xây dựng, nâng cấp hệ thống xử lý nước thải tập trung tại cảng cá Quy Nhơn, Đề Gi, chúng tôi bố trí thùng rác công cộng tại 2 cảng này. Hằng ngày, công nhân vệ sinh của đơn vị dọn rác thải, xịt rửa mặt bằng tại cầu cảng, khu vực nhà lồng. Riêng mỗi mùa trăng, số lượng tàu thuyền về cảng tăng lên, đơn vị bố trí thêm nhân công thu gom rác thải, nước thải tại cảng”.
Phải làm tốt hơn nữa
Một trong những vấn đề tỉnh Bình Định rất quan tâm là ngăn chặn tàu cá xâm phạm vùng biển nước ngoài. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, tỉnh đã buộc toàn bộ tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên KTTS tại vùng khơi phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình; ban hành nhiều quy định về quản lý, khai thác và sử dụng thông tin, dữ liệu của hệ thống giám sát tàu cá, xử lý tàu cá mất tín hiệu kết nối, tàu cá vi phạm; xóa số đăng ký tàu cá đối với các tàu cá Bình Định hoạt động ngoài tỉnh không về địa phương đăng ký trong vòng 1 năm… Nhờ đó, năm 2020 cả tỉnh có 11 tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, giảm 8 tàu so với cùng kỳ năm trước.
Ngành chức năng của tỉnh tuần tra kiểm soát tàu cá ra vào cảng tại cảng cá Quy Nhơn.
Phó Chủ tịch UBND TX Hoài Nhơn Nguyễn Chí Công chia sẻ: “Nhờ đẩy mạnh việc tuyên truyền đến ngư dân theo phương châm “đi từng ngõ, gõ cửa từng nhà” và xử lý nghiêm tàu cá vi phạm, năm nay Hoài Nhơn không còn tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Song chúng tôi không chủ quan mà tiếp tục kiểm soát, giám sát chặt chẽ để chống khai thác IUU”.
Bình Ðịnh đang thực hiện rất tốt các vấn đề liên quan đến IUU - đây là một điểm rất sáng của Bình Ðịnh. Chúng ta đã làm rất tốt rồi, nhưng tiếp tục phải làm quyết liệt nữa! Bởi còn 1 tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài thì rất khó để gỡ được “thẻ vàng” của EC. Do đó, tôi yêu cầu chính quyền các cấp của tỉnh tiếp tục phát huy việc đã làm được, đẩy mạnh tuyên truyền cho ngư dân thực hiện thêm nữa nhằm ngăn chặn vi phạm IUU”.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến
(Trích phát biểu tại buổi làm việc của Đoàn kiểm tra Bộ NN&PTNT với tỉnh Bình Định vào ngày 18.12.2020)
Tuy vậy, công tác chống khai thác IUU của tỉnh còn gặp nhiều khó khăn, nhất là số tàu cá hoạt động KTTS ven bờ còn thiếu giấy tờ, không có giấy tờ; tình trạng tàu cá bị bắt giữ vẫn chưa chấm dứt hẳn, việc xử lý tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài còn gặp nhiều vướng mắc; chưa có chế tài xử phạt tàu cá bị cảnh báo qua hệ thống giám sát hành trình...
Quyền Giám đốc Sở NN&PTNT Trần Văn Phúc cho biết: Chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp với BĐBP, CA tỉnh, các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức ngư dân, xử lý các trường hợp vi phạm vùng biển nước ngoài. Cùng với đó, tăng cường hơn nữa hoạt động tuần tra, kiểm soát nghề cá. Chỉ đạo Chi cục Thủy sản, Ban quản lý cảng cá tỉnh tăng cường hơn nữa công tác theo dõi, giám sát tàu cá, chứng nhận, xác nhận nguồn gốc thủy sản, đảm bảo vệ sinh cảng cá...
Trong những đợt kiểm tra thực tế, tại các cuộc họp Ban chỉ đạo IUU của tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Châu khi ấy đã nhiều lần khẳng định: “Ta không được chủ quan, phải làm tốt hơn nữa việc chống khai thác IUU, nhất là phải giải quyết dứt điểm tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Suy cho cùng, những gì tỉnh ta đang thực hiện trước tiên là vì lợi ích của ngư dân, phải nâng cao hơn nữa nhận thức cho ngư dân để cùng nhau chia sẻ trách nhiệm, chung sức, đồng lòng với cả tỉnh, cả nước tháo gỡ “thẻ vàng” của EC”.
Bài, ảnh: ĐOÀN NGỌC NHUẬN