Nữ nghệ sĩ tài hoa Tuyết Mai đã ra đi
Sau một thời gian dài lâm bệnh nặng, ngày 20.6, NSƯT Tuyết Mai - người nghệ sĩ tài hoa, người thầy tuồng đáng kính - đã trút hơi thở cuối cùng, hưởng thọ 63 tuổi.
Năm 1977, NSƯT Tuyết Mai đăng ký vào học lớp Trung cấp tuồng Nghĩa Bình, khóa 1 và sớm trở thành một hiện tượng nhờ có khả năng kết hợp hát - diễn - múa vượt trội. Hai năm sau, năm 1979, diễn viên Tuyết Mai nhận công tác tại Nhà hát tuồng Nghĩa Bình (nay là Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh). Phát huy truyền thống “con nhà tông”, với năng khiếu bẩm sinh, sự nghiêm túc và tận tụy với nghệ thuật, diễn viên Tuyết Mai sớm khẳng định được mình và trở thành diễn viên trụ cột của Nhà hát.
NSƯT Tuyết Mai (bên phải) trong vở “Tình yêu và khát vọng”.
Là diễn viên đa năng, nghệ sĩ Tuyết Mai có thể vào nhiều loại vai: Đào chiến, đào bi, đào lẳng và cả các vai mụ, nhưng sở trường vẫn là các vai đào chiến. Nghệ sĩ Tuyết Mai có sức khỏe bền bỉ đủ để đảm nhận những vai diễn chính, đòi hỏi thời gian hiện diện trên sân khấu nhiều, cường độ diễn xuất cao. Căn nguyên là nhờ thiên bẩm nhưng những nghệ sĩ cùng thời với bà đều xác nhận, không chỉ khổ luyện về kỹ thuật biểu diễn, Tuyết Mai cũng rất nghiêm túc trong giữ gìn và rèn luyện về thể lực, chính nhờ thế mà bà không bao giờ bị đuối ở những màn cuối, ngay cả với những vở dài nhất.
Là diễn viên đa năng, đa tài nhưng nghệ sĩ Tuyết Mai vẫn chú tâm dốc lòng học hỏi thêm những miếng nghề hay của các đàn anh, đàn chị, nhờ đó bà là một trong không nhiều nghệ sĩ có kiến thức về nghề khá uyên thâm, đặc biệt là ở lĩnh vực lý luận - vũ đạo tuồng. Có vốn nghề vững vàng là vậy nhưng ở đời thường, NSƯT Tuyết Mai có lối sống chân thành, giải dị, khiêm tốn, ham học hỏi, được bạn bè, đồng nghiệp và học trò quý mến, công chúng mộ tuồng thương yêu. Với nhiều thành tích, đóng góp xuất sắc, năm 1997 bà được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSƯT.
Không chỉ làm tốt vai trò là diễn viên, với chuyên môn vững vàng, năng lực truyền đạt tốt, NSƯT Tuyết Mai luôn sẵn sàng và nhiệt tình truyền dạy cho các lớp diễn viên kế cận. Bà là một trong vài nghệ sĩ gạo cội có cách dạy học trò bài bản từ dễ đến khó, có hệ thống và khoa học với định hướng phát huy tối đa tố chất của học trò, nhờ vậy những giờ lên lớp của bà luôn vui, hấp dẫn và thu hút học trò dù bà nổi tiếng là nghiêm khắc. NSƯT Tuyết Mai đã tham gia công tác đào tạo, giảng dạy bộ môn Tuồng liên tục từ năm 2003 đến năm 2018, là giảng viên dạy vũ đạo lớp Trung cấp dân ca từ năm 2015 đến năm 2018.
Năm 2015 sau khi nghỉ hưu, NSƯT Tuyết Mai vẫn liên tục tham gia đào tạo các lớp diễn viên tuồng và dân ca kịch bài chòi. Và một niềm hạnh phúc lớn mà thỉnh thoảng bà có chia sẻ với đồng nghiệp cùng thời là nhiều em đã trở thành diễn viên trụ cột của Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh. Nhắc đến NSƯT Tuyết Mai, nhiều nghệ sĩ trẻ, nghệ sĩ đã thành danh, thậm chí đã được phong tặng danh hiệu NSƯT đều tấm tắc khâm phục nhiệt huyết của bà khi không kể ngày đêm, khỏe hay yếu vẫn trực tiếp dốc lòng uốn nắn từng động tác, từng cách lấy hơi… khi dạy vai mẫu cho các diễn viên trẻ tham gia các cuộc thi tài năng trẻ diễn viên tuồng và dân ca kịch chuyên nghiệp toàn quốc trong nhiều năm liền.
Dù là NSƯT nhưng nghệ sĩ Tuyết Mai không nề hà mà còn là nhân tố tích cực tham gia nhiều hoạt động quần chúng; các hoạt động do Hội VHNT tỉnh và Chi hội Sân khấu Việt Nam tại Bình Định tổ chức; là cộng tác viên nhiệt tình của Trung tâm VH-TT TP Quy Nhơn, thường xuyên tham gia biểu diễn, quảng bá nghệ thuật bài chòi dân gian.
Những đóng góp lớn của NSƯT Tuyết Mai cho sân khấu tuồng, cho đơn vị công tác, cho sự nghiệp văn hóa nghệ thuật của tỉnh Bình Định và toàn quốc đã được các ngành, cấp ghi nhận, trao tặng nhiều phần thưởng cao quý. Đặc biệt, vừa qua, hồ sơ tham gia xét phong tặng danh hiệu NSND của NSƯT Tuyết Mai đã được Hội đồng cấp tỉnh thông qua và trình Hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước xem xét, trình Chủ tịch nước phong tặng.
Trong dòng chảy của tuồng Bình Định, NSƯT Tuyết Mai là cái tên được nhiều người nhắc nhớ. Bà mãi là người nghệ sĩ được nhân dân trân quý, yêu mến.
● NSƯT Tuyết Mai tên thật là Võ Thị Tuyết Mai, sinh năm 1960 trong gia đình có truyền thống theo nghiệp tuồng ở xã Cát Hanh, huyện Phù Cát. Cha bà là NSND Võ Sỹ Thừa (1929 - 2005) - một trong những cánh chim đầu đàn của nghệ thuật sân khấu tuồng cả nước; mẹ là cố NSƯT Bích Hải, từng là diễn viên nòng cốt của Đoàn tuồng Liên khu 5.
● Sau 43 năm phụng sự nghệ thuật tuồng, NSƯT Tuyết Mai gặt hái được nhiều thành tích đáng tự hào: Giải nhất Hội thi tiếng hát hay tỉnh Bình Định (1981) với vai Đào Tam Xuân (tuồng Trảm Trịnh Ân). Giải diễn viên xuất sắc tại Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc với vai Kỷ Lan Anh (tuồng Hộ Sanh Đàn - 1991). Liên tục đoạt 4 HCV tại các kỳ liên hoan, hội diễn sân khấu chuyên nghiệp, các trích đoạn tuồng hay toàn quốc với các vai: Tiêu Anh Phụng (tuồng Tiêu Anh Phụng loạn trào - 1993); Chị Hai (tuồng Sáng mãi niềm tin - 1990); Huê thần nữ (tuồng Thần nữ dâng ngũ linh kỳ); Huỳnh Cúc (tuồng Bùi Thị Xuân hồi kết cuộc - 1995); HCB vai Bùi Thị Xuân (vở Đêm sáng phương Nam - 2013)…
NGUYỄN THÚY HƯỜNG