Phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn: Chú trọng tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện

Không chỉ đơn thuần khuyến khích như trước, việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn hiện đã là quy định bắt buộc theo luật.

Không thực hiện sẽ bị phạt

Việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) tại nguồn những năm qua chủ yếu thực hiện ở các xã xây dựng nông thôn mới, để đáp ứng một trong những nội dung của tiêu chí môi trường (yêu cầu xã nông thôn mới phải có tỷ lệ hộ gia đình trên địa bàn thực hiện phân loại CTRSH từ 30% trở lên, xã nông thôn mới nâng cao có tỷ lệ từ 50% trở lên).

Một số sở, ngành, địa phương, hội đoàn thể đã thực hiện các mô hình phân loại CTRSH tại nguồn. Nhiều địa phương khác chưa thực hiện, hầu hết người dân chưa nắm bắt được thông tin, cách thức thực hiện. Hiện nay, đa số người dân thu gom CTRSH chung vào một thùng xốp, túi ny lông. Có người không dùng bao bì chứa rác, mà lùa rác ra ngoài thành đống trên vỉa hè, thậm chí dưới lòng đường. Nhiều người cho biết còn “xa lạ” với việc phân loại CTRSH tại nguồn, có người còn tưởng chúng tôi nói “giỡn chơi” khi cho biết đã có luật quy định bắt buộc phân loại CTRSH tại nguồn, không thực hiện sẽ bị phạt.

Theo Điều 75 Luật Bảo vệ môi trường 2020 (có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2022), CTRSH phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân được phân loại theo nguyên tắc như sau: CTRSH có khả năng tái sử dụng, tái chế; CTRSH thực phẩm; CTRSH khác.

Trong Nghị định số 45/2022/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường (có hiệu lực thi hành từ ngày 25.8.2022) bổ sung quy định mới: Phạt tiền từ 500 nghìn đồng đến 1 triệu đồng đối với hành vi hộ gia đình, cá nhân không phân loại CTRSH theo quy định; không sử dụng bao bì chứa CTRSH theo quy định.

Tuy nhiên, theo Bộ TN&MT, thời điểm Nghị định số 45/2022/NĐ-CP có hiệu lực không phải là thời điểm áp dụng chế tài xử phạt hành vi không phân loại CTRSH. Khi có hướng dẫn của Bộ TN&MT, UBND các tỉnh, thành dựa vào đó để triển khai hướng dẫn thu gom, phân loại CTRSH tại nguồn phù hợp với điều kiện của địa phương, với lộ trình chậm nhất ngày 31.12.2024. Đến ngày 1.1.2025, cá nhân, hộ gia đình bắt buộc phải phân loại CTRSH, nếu không thực hiện sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính.

Cần đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn

Ngày 8.2.2023, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch Truyền thông về bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2023 - 2025, giao nhiệm vụ cho các sở, ban, ngành, hội đoàn thể và địa phương chủ động, phối hợp Sở TN&MT xây dựng nội dung tuyên truyền phù hợp. Trong đó, có tuyên truyền, triển khai nhân rộng các mô hình về bảo vệ môi trường như quản lý CTRSH (giảm chất thải nhựa, phân loại rác tại nguồn, xử lý chất thải hữu cơ sau phân loại…).

Bà Trần Thị Cho (ở thôn Hải Nam, xã Nhơn Hải, TP Quy Nhơn) phân loại rác thải sinh hoạt tại nhà. Ảnh: H.T

Công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân cần được triển khai thực hiện tốt để góp phần quan trọng bảo vệ môi trường nói chung, thực hiện phân loại CTRSH nói riêng. Điều này được chứng minh thực tế ở các địa phương trong tỉnh đã làm, trong đó có xã Nhơn Hải (TP Quy Nhơn). Theo bà Trần Thị Cho (68 tuổi, ở thôn Hải Nam, xã Nhơn Hải), khi người dân nhận thức được việc chung tay bảo vệ môi trường, góp phần để quê hương sạch đẹp, thì việc thực hiện phân loại CTRSH trở thành việc làm thường ngày.

“Từ năm ngoái đến nay, gia đình tôi được xã tuyên truyền về phân loại CTRSH sinh hoạt tại nhà, rồi hỗ trợ 3 thùng rác đựng riêng các loại rác sau khi phân loại. Việc này cũng đơn giản, thay vì bỏ rác như thông thường thì chỉ thêm ít thời gian là phân loại được. Bên cạnh đó, mình cũng là người cao tuổi, nên làm gương thực hiện tốt để góp phần cho gia đình các cháu ở địa phương còn chần chừ sẽ làm theo”, bà Cho chia sẻ.   

Theo ông Nguyễn Việt Cường, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở TN&MT), Sở đã xây dựng dự thảo Kế hoạch quản lý chất thải rắn tỉnh Bình Định giai đoạn 2023 - 2025, định hướng đến năm 2030, sẽ trình UBND tỉnh xem xét. Trong dự thảo Kế hoạch, có phần phân loại chất thải rắn tại nguồn nói chung và CTRSH nói riêng.

Sở TN&MT sẽ hướng dẫn triển khai các mô hình phân loại CTRSH tại nguồn ở các địa phương trong năm 2023 - 2024; trước ngày 1.1.2025, tham mưu, trình  UBND tỉnh ban hành quy định về công tác phân loại rác thải tại nguồn để triển khai đồng bộ trong toàn tỉnh từ năm 2025.

HOÀI THU