Nghĩ bên bờ Côn Giang
● Tản văn của ĐOÀN THẾ HÀO
Bên này là QL 19, bên kia là một vùng bán sơn địa trải dài dọc theo tả ngạn dòng Côn giang. Con đập dâng Văn Phong vô tình trở thành chiếc cầu nối đôi bờ đang dần khơi dậy một tiềm năng du lịch nơi đây. Tây Sơn có thêm một nét mới khiến người ta bật lên ý nghĩ phải lưu lại vùng đất này nhiều thêm…
Thiết nghĩ cách đây hơn 200 năm có thể là con đường in dấu chân đi về nhiều nhất của 3 anh em nhà Tây Sơn. Du khách có thể từ Phú Phong vòng qua cầu Kiên Mỹ, băng ngang điện Tây Sơn Tam Kiệt rồi quẹo trái theo đường bê tông hướng về Phú Lạc, nơi có di tích Gò Lăng lưu dấu hình ảnh quê ngoại của người anh hùng áo vải.
Tranh của họa sĩ NGUYỄN TẤN VĨ
Những ai giàu óc tưởng tượng về một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc có thể nhẹ bước dọc bờ Côn một chiều mà tưởng tượng âm vang tiếng ngựa hí, voi gầm, tiếng binh khí chạm nhau chan chát của nghĩa quân Tây Sơn thao luyện ngày đêm đã hình thành nên đội quân bách chiến bách thắng mà đỉnh cao là chiến dịch lịch sử Ngọc Hồi - Đống Đa dưới sự lãnh đạo thiên tài “tốc chiến, tốc thắng” của Quang Trung Nguyễn Huệ cùng những lời hịch tướng sĩ đanh thép còn vang vọng đâu đây - “Đánh để cho dài tóc, đánh để cho đen răng,... đánh để cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ !”. Đi trên đất Tây Sơn người Việt có thể cảm nhận trải nghiệm lịch sử hào hùng dân tộc rõ ràng hơn, nhiều hơn nhiều nơi khác có lẽ nhờ khi thiêng sông núi hun đúc còn mãi đến hôm nay.
Phú Lạc là một ngôi làng hình thành từ lâu đời, cũng là nơi sinh ra người anh hùng nông dân Chàng Lía góp phần làm rạng danh nước non Bình Định mà dân gian thương nhớ đã đặt thành lời vè hát ru con bên võng “Chiều chiều én liệng Truông Mây/cảm thương chú Lía bị vây trong thành...”. Đất Tây Sơn anh hùng không thể kể xiết. Mai Xuân Thưởng cũng sinh ra ở nơi này, đã viết nên những trang sử kháng Pháp lẫy lừng mà thiết tưởng đưa lũ trẻ một lần đến đây ghé thăm đền thờ ông có lẽ sẽ khiến những bài học trên lớn sẽ sống động bước ra thực tế chứ không phải cho trong những xác chữ ê a cùng mấy trang sách sử khô khan. Những giờ học trải nghiệm địa phương ở một địa phương đậm đà những tầng những vỉa văn hóa thâm hậu như Bình Định quê hương mình rõ ràng một thuận lợi không dễ có.
Còn chần chừ gì nữa! Ở đất này không chỉ có địa linh nhân kiệt mà cả những món ăn cũng đậm đà hương vị xứ Nẫu - mộc mạc, giản dị, lành hiền mà đằm thắm, mặn mà. Đã có một nơi thư giãn rộng rãi thoáng mát mang tên “Hoàng Vũ” bên dưới những gốc xoài hơn 10 năm tuổi. Gà vườn nóng hổi, heo rừng nuôi thả trong vườn rộng, cá mương lăn bột chiên dòn, cá lóc nướng trui ăn kèm bột mì nhứt, rau rừng ngành ngạnh,... và đặc biệt chủ quán miễn phí cho món xoài xanh chánh hiệu Tây Sơn chấm mắm ruốc đang treo lủng lẳng ngang tầm mắt bạn. “Căng da bụng, chùng da mắt” thì đã có những chiếc võng quanh mấy gốc cây tha hồ mà đu đưa ươm mộng thả giấc nồng. Một ngày ở Tây Sơn dường như nhanh nhanh hơn theo rất nhiều cảm xúc.
Nhìn cảnh tượng chen nhau từng centimet ở Đền Hùng thì về nguồn nơi đây nhân ngày giỗ tổ quả là muôn phần thú vị và cũng mang đầy ý nghĩa nữa. Nơi kia để nhớ “các vua Hùng có công dựng nước” thì nơi này để khắc ghi tinh thần bất khuất “đánh để cho sử tri Nam quốc anh hùng chi hữu chủ!” mà giữ gìn bờ cõi non sông. Mời bạn về thăm Tây Sơn quê hương tôi!